Kromosom
Kromosom nyaéta wangun beundeulan DNA jeung protéin nu aya di inti sél. Hiji kromosom téh hiji molekul DNA nu ngandung gén, unsur pangatur, jeung sékuéns nukléotida. DNA dina ieu kromosom téh dibeungkeut jeung dibeundeul ku protéin pikeun ngatur fungsina.
Kromosom téh rupa-rupa kumaha organismeuna. Molekul DNA-na bisa sirkulér, bisa ogé linéar, sarta diwangun ku puluhan kilobasa nepi ka ratusan mégabasa pasangan nukléotida. Hususon sél eukariota (nu ngandung inti), kromosomna badag linéar, sedengkeun sél prokariota (nu teu boga inti) mah sirkulér leutik, najan aya ogé hiji-dua nu teu luyu jeung ieu aturan. Dina sél eukariota, aya ogé sél-sél anu ngandung dua tipeu DNA sakaligus, nyaéta sél anu ngandung mitokondria atawa kloroplas (nu boga DNA sorangan).
Dina eukariota, kromosom inti dibeundeul ku protéin jadi bentuk padet nu disebut kromatin, antukna molekul DNA anu sakitu panjangna téh meujeuh di jero inti sél. Wangun kromosom jeung kromatin rupa-rupa gumantung mangsa daur sél. Kromosom bisa aya dina kaayaan digandakeun atawa henteu—kromosom nu teu digandakeun wangunna linéar tunggal, sedengkeun nu digandakeun (disalin nalika faseu S) ngandung dua salinan nu nyambung dina séntromér. Wangun kromosom anu keur digandakeun mangsa mitosis jeung méiosis ngahasilkeun wangun klasik opat leungeun (gambar katuhu).
Kecap kromosom dicokot tina basa Yunani χρῶμα (chroma, kelir) jeung σῶμα (soma, awak) dumasar kana kelirna nu teges lamun geus diwarnaan.
Kromosom eukariot
[édit | édit sumber]Eukariota (sél nu boga inti kawas tutuwuhan, kapang, sato) mibanda sababaraha kromosom linéar nu dikandung dina intina. Unggal kromosom boga hiji séntromér nu boga hiji atawa dua leungeun. Lian ti éta, eukariot ogé lolobana boga génom mitokondria anu sirkulér jeung kromosom sitoplasmik leutik anu liniér. Dina inti, DNA digulung dina histon (protéin struktural) jadi bentuk komposit anu disebut kromatin.
Kromatin
[édit | édit sumber]
Kromatin téh kompléks DNA jeung protéin anu aya dina inti eukariota nu ngabungkus kromosom. Aya rupa-rupa wangun kromatin, gumantung kana hambalan daur sélna.
Kromatin interfaseu
[édit | édit sumber]Dina interfaseu (mangsa sél teu keur meulah manéh), urang bisa ngabédakeun dua tipeu kromatin:
- Eukromatin: ngandung DNA nu aktif (nyandi protéin).
- Hétérokromatin: ngandung DNA nu lolobana teu aktif, gedé kamungkinanana boga fungsi struktural dina hambalan kromosomal. Salajengna, hétérokromatin dibédakeun jadi dua tipeu:
- Hétérokromatin konstitutif nu teu kungsi diéksprésikeun. Perenahna aya di sabudeureun séntromér sarta biasana ngandung sekuéns ulangan.
- Hétérokromatin fakultatif nu kadangkala diéksprésikeun.
Kromosom teu bisa dibédakeun dina ieu hambalan, sabab dina inti nyampur jeung protéin.
Kromosom manusa
[édit | édit sumber]Sél manusa bosa 23 pasang kromosom inti linéar, antukna sasélna aya 46, ditambah DNA mitokondria anu jumlahna ratusan. Sékuénsing génom manusa geus mébérkeun rupa-rupa émbaran nu bisa ditalungtik ti unggal kromosom. Di handap ieu dibéréndélkeun statistik masing-masing kromosom dumasar kana laporan Sanger Institute dina gudang data Vertebrate Genome Annotation (VEGA)[1]. Jumlah gén dikira-kira dumasar prédiksi gén, kitu ogé panjang kromosomna.
| Kromosom | Gén | Total basa | Basa geus disékuéns[2] |
|---|---|---|---|
| 1 | 3,148 | 247.200.000 | 224.999.719 |
| 2 | 902 | 242.750.000 | 237.712.649 |
| 3 | 1.436 | 199.450.000 | 194.704.827 |
| 4 | 453 | 191.260.000 | 187.297.063 |
| 5 | 609 | 180.840.000 | 177.702.766 |
| 6 | 1.585 | 170.900.000 | 167.273.992 |
| 7 | 1.824 | 158.820.000 | 154.952.424 |
| 8 | 781 | 146.270.000 | 142.612.826 |
| 9 | 1.229 | 140.440.000 | 120.312.298 |
| 10 | 1.312 | 135.370.000 | 131.624.737 |
| 11 | 405 | 134.450.000 | 131.130.853 |
| 12 | 1.330 | 132.290.000 | 130.303.534 |
| 13 | 623 | 114.130.000 | 95.559.980 |
| 14 | 886 | 106.360.000 | 88.290.585 |
| 15 | 676 | 100.340.000 | 81.341.915 |
| 16 | 898 | 88.820.000 | 78.884.754 |
| 17 | 1.367 | 78.650.000 | 77.800.220 |
| 18 | 365 | 76.120.000 | 74.656.155 |
| 19 | 1.553 | 63.810.000 | 55.785.651 |
| 20 | 816 | 62.440.000 | 59.505.254 |
| 21 | 446 | 46.940.000 | 34.171.998 |
| 22 | 595 | 49.530.000 | 34.893.953 |
| X (kromosom séks) | 1.093 | 154.910.000 | 151.058.754 |
| Y (kromosom séks) | 125 | 57.740.000 | 22.429.293 |
Rujukan
[édit | édit sumber]- Chromosome. Wikipédia basa Inggris. Disalin 04 Juli 2008.
- ↑ http://vega.sanger.ac.uk/Homo_sapiens/index.html Sakabéh data dina ieu tabél disalin ti ieu gudang data, 7 Juli 7 2007.
- ↑ Perséntaseu nu geus disékuéns dumasar kana babagian eukromatin, sabab Human Genome Project ngarah bagian eukromatinna wungkul. Bagian telomér, séntromér, jeung hétérokromatin henteu dipaliré ku sababaraha alesan. Buka http://www.ncbi.nlm.nih.gov/genome/seq/ pikeun émbaran leuwih lengkep ngeunaan Human Genome Project.
Tumbu kaluar
[édit | édit sumber]- What Can Our Chromosomes Tell Us? Archived 2007-07-07 di Wayback Machine Pedaran munel ngeunaan kromosom ti Genetic Science Léarning Center, University of Utah
- Try making a karyotype yourself Archived 2007-07-07 di Wayback Machine, ti Genetic Science Léarning Center, University of Utah
- Kimballs Chromosome pages
- Chromosome News from Genome News Network
- Eurochromnet Archived 2004-12-10 di Wayback Machine, Européan network for Rare Chromosome Disorders on the Internet
- Ensembl Project midangkeun kromosom, génna, jeung lokus-lokusna sacara grafis
- Genographic Project
- Chromosomes
|
Artikel ieu mangrupa taratas, perlu disampurnakeun. Upami sadérék uninga langkung paos perkawis ieu, dihaturan kanggo ngalengkepan. |