Aller au contenu

prusti

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « pistrix » (boledjresse) avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]

prusti (viebe å coplemint) (4inme troke) (codjowaedje)

  1. (mot d’ boledjreye-påstedjreye) pougnî tofer dins (del påsse), pol fé prinde.
    • Mi pere ou mi, nos molîs l’ grin al mwin ; mi mame prustixheut l’ påsse el mwaiye et pu, si dj’ aveu l’ aweure d’ esse el måjhone, dji ratindeu k’ on mete a cure — Émile Sullon (fråze rifondowe).
    • Abraham si dispaitcha po rmoussî e s’ toetea et dire a Sara : « Abeye ! Prustixhoz troes mezeures di fleur di farene et fé do pwin » Lorint Hendschel, Li Djneze (ratournaedje).
    • Overe, boledjî,
      Et fwai t’ mestî
      Li påsse a levé ;
      Prustixh li gougnot ;
      Fwai l’ doûs et bén rond Léon Bukens (fråze rifondowe).
    • Magrouyîs, spotchîs dins ses mwins,
      Nos n’ ershonnrans pus a grand tchoi
      Cwand l’ Bon Diu prustirè s’ nouve påsse Robert Mayence (fråze rifondowe).
  2. pougnî tofer dins (ene mole sacwè, on coir di djin).
    • Nanete rissaetcha s’ panti ; ele prustixha londjinnmint ses pîs tot houzés. Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
    • I l’ disgostéve ene miete et ele sopoirtéve må k’ i prustixhaxhe si tchå avou ses schaveusès mwins Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
  3. (imådjreçmint) rinde (ene sakî) come on vout k’ ele soeye.
    • L’ atulî nos hape po nos prustit come i prustixh do fier gletant, ele keuve ki spite, l’ acî ki cole, el veule ki crape Franz Dewandelaer (fråze rifondowe).
  4. apontyî sogneuzmint.
    • I sourdixh des fleurs, des caresses,
      Ki l’ avni por zels a prustiJoseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.51, “Hureux Jous” (fråze rifondowe).
  5. creyer, .
    • Si tos les omes ont stî prustis
      Come vos, come mi,
      On trouve k’ i n’ sont nén fwaits tertos
      Come mi, come vos. Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Come mi, come vos», p.131 (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. ci n’ est nén l’ ci ki prustixh ki magne li tåte : dijhêye cwand ene sakî aprestêye po-z aveur ene sacwè, et k’ c’ est èn ôte ki l’ a.

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]

Rilomêye do mot

[candjî]

tchoezi come modele po les viebes del cwatrinme troke sol Wikipedia walon.

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
pougnî et rpougnî po fé del påsse
pougnî tofer dins ene mole sacwè
imådjreçmint

Pårticipe erirece

[candjî]
singulî pluriyal
omrin prusti prustis
femrin prusteye prusteyes

prusti omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "prusti".
    • I m’ shonna vey[…]
      Grand, maigue et setch, prusti d’ tos niers
      Tot racrapoté dvins s’ mousseure,
      Monsigneur li boulome IvierMartin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).

Codjowa

[candjî]
Dobès rfondowes
prusti prustixh
Do viebe «prusti»
  1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
  2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece

Waitîz eto

[candjî]

Lijhoz l’ årtike prustixhaedje so Wikipedia