Pou
| Pou | |
|---|---|
| |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Domein: | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Genus: | Pavo
|
| Spesies | |
|
| |
- Sien die artikel Wildepou vir voëls wat tot die familie Otididae behoort
Pou verwys algemeen na enige van die voëlspesies in die genus Pavo. Daar is ook 'n Kongo-pou in Afrika, maar dié behoort tot sy eie genus, Afropavo. Poue is bekend vir die mannetjies se uitspattige stertvere, wat vertoon word wanneer hulle vlerk sleep. Die wyfie is bruin of bruingrys. Dit is minder bekend dat hulle familie van fisante is.
Die twee pouspesies is:
- Die Indiese pou, Pavo cristatus
- Die groenpou, Pavo muticus
Beide die spesies is Asiatiese voëls. Die Indiese pou woon en broei op die Indiese subkontinent en is ook die nasionale voël van Indië. Die groenpou broei vanaf Mianmar (voorheen Birma) tot by Java (Indonesië). Die groenpou is 'n bedreigde spesie, as gevolg van jag en 'n vernietiging van sy habitat.
Egte poue, Kongopoue en fisantpoue onderskei hulle van die ander lede van die groot jagvoëlfamilie (Phasianidae) deurdat die mannetjies oor die algemeen ʼn veelkleurige verekleed en lang siervere aan die stert het.
Egte poue (subfamilie Pavoninae) kom in die tropiese oerwoude van Asië voor en word gewoonlik naby water aangetref. Daar is 2 spesies, naamlik die blou pou (Pavo cristatus) van Indië en die groen pou (Pavo muticus) wat oor Maleisië, Indo-China en Java versprei is.
Egte poue vreet plante sowel as klein diertjies, selfs slange. In teenstelling met die indrukwekkende voorkoms van die mannetjie is die wyfie van die blou pou onopvallend. By die groen pou is die verskil tussen die geslagte kleiner. Die mannetjie en die wyfie is groen met bronskleurige vlekke en glansende blougroen en swart vlerke.
Kenmerkend vir die groen pou is die skubvormige rangskikking van die nekvere. Die mannetjies van albei spesies het lang siervere wat verlengde stertdekvere met geïriseerde kolle (pou-oë) is.
Die siervere vertoon op hul mooiste wanneer die mannetjie dit oplig en uitsprei om voor 'n wyfie te pronk. Sodra die wyfie belangstelling toon, draai hy sy rug op haar sodat sy om hom moet loop om sy pronkery te kan sien. Tydens die paring word die siervere ingevou. Die wyfie van die blou pou broei en versorg haar kuikens alleen.
Die verekroontjie op die kop ontwikkel terwyl die voëls nog jonk is, maar die mannetjie kry sy siervere eers wanneer hy 3 jaar oud is. Die stert is volgroeid wanneer hy 6 jaar oud is. Jong hane pronk reeds voordat hul siervere uitgegroei is. Die groen pou leef ook buite die broeityd in klein groepe bestaande uit 'n mannetjie, 'n paar wyfies en hul kuikens. In die winter vorm hulle groot groepe. In teenstelling met die blou pou is die groen pou baie sku en word selde in die omgewing van menslike nedersettings aangetref. Die pou is waarskynlik die oudste bekende siervoël.
Hy is reeds sowat 4000 jaar gelede via Mesopotamië na Europa ingevoer. Aanvanklik is die voëls net in parke en tuine aangehou, maar gebraaide pou het gou 'n gereg geword wat as ʼn statussimbool beskou is. Rangskikking van pouvere asook pouvere as versiering vir hoede was ook baie gewild. Blou en groen poue kan maklik in gevangenskap gekruis word. Van die rasse wat uit die blou pou geteel is, is veral die wit pou, die bont of gevlekte pou en die swartvlerkpou baie gewild.
Dit is moeilik om groen poue in parke aan te hou omdat die mannetjies baklei en omdat sowel die mannetjies as die wyfies dikwels aggressief teenoor die mens optree. Groen poue is ook nie goed teen die winter bestand nie.
Kongopoue en poufisante
[wysig | wysig bron]Die subfamilie van die Kongopoue (Afropavoninae) bestaan net uit een spesie, naamlik die Kongopou (Afropavo congensis). Dit is 'n baie sku oerwoudbewoner wat in 1936 die eerste keer beskryf is. Die mannetjie het geen siervere nie en die sogenaamde pou-oë ontbreek ook. Sy nek is gedeeltelik kaal en die res van die liggaam is met sagte, oranje vere bedek. Hy het egter ʼn opvallende groot verekuif. Kongopoue leef in pare. Tydens die broeityd bly die wyfie op die eiers sit terwyl die mannetjie die nes bewaak.
Die kuikens kan al na 5 dae vlieg. Poufisante (subfamilie Argusianinae) kom net in Suid-Asië voor. Net soos egte poue blink hul verekleed baie en is daar pou-oë op die siervere van die mannetjies. Een van die mooiste spesies is die argusfisant (Argusianus argus), wat 2 m lank kan word. Op die vlerke is daar oogvormige patrone (argusoë) wat 'n belangrike rol speel tydens die balts. Aan die begin van die broeityd skrop die mannetjie vir hom 'n baltsplek in die oerwoud oop en roep hard.
Sy vlerkvere word so ver opgelig dat die punte daarvan bokant die rug teen mekaar raak. Die 2 lintvormige stertpenne steek bo die boog uit. Na die paring verlaat die mannetjies en wyfies mekaar. Buite die broeityd is poufisante baie sku. Hulle kan nie goed vlieg nie en kan gevaar dus net vryspring deur weg te kruip. Die 3 Suider-Afrikaanse voëlspesies wat as poue bekend staan, naamlik die gompou (Otis kori), die ludwigpou (Otis ludwigii) en die veldpou (Otis denhami), behoort tot die korhaanfamilie (familie Otidae) en is dus glad nie aan die egte poue verwant nie.
Sien ook
[wysig | wysig bron]- Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls
- Lys van Suid-Afrikaanse voëls (Groepeer)
- Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name
- Poublou (die kleur)
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409648, volume 23, bl. 84
Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir pou.
