Reddingskake

'n Stamper wat gebruik is om die voorste deel (die enjin en paneelbord) weg te druk van die bestuurder. In hierdie foto kan die bestuurder se sitplek regs gesien word. Die stuurwiel is boontoe gebuig en die bestuurder se deur is verwyder. Die lugsakke van die bestuurder en voorste passasier het oopgegaan, en kan gesien word as hope wit materiaal. Die Holmatro-stamper kan in die onderste deel van die foto gesien word. 

Reddingskake, ook bekend as "the jaws of life", hidrouliese reddingsgereedskap of meganiese reddingskake, word deur noodreddingsmense gebruik om te help om slagoffers van motorbotsings uit die voertuig te bevry, asook met ander reddingsaksies in klein plekkies. Die gereedskap sluit snyers, ooprekkers en stampers in. Hierdie gereedskap is die eerste keer in 1963 gebruik om renjaers na ongelukke uit hul voertuie te bevry.

Meganiese reddingskake word deur 'n hidrouliese pomp aangedryf, wat op sy beurt per hand, voet of 'n enjin aangedryf word, of wat in die kake ingebou is. Hierdie toestelle kan óf net een kant toe werk, waar hidrouliese druk die silinder net in een rigting sal beweeg, en 'n drukbevrydingklep en 'n veerstelsel nodig is, óf is dubbelwerkend, waar dit sowel oop as toe kan maak. Vervaardigers het onlangs begin om opsies beskikbaar te stel vir elektries aangedrewe weergawes met eenvoudige elektriese draaimotors of skroefsuiers, wat straks meer betroubaar kan wees, minder kos om te koop, ligter wees, makliker hanteer, vinniger wees en met meer krag.

Geskiedenis

'n Hidrouliese snyer word gebruik tydens 'n demonstrasie in die stad Meksiko.

'n Hidrouliese ooprekker word gebruik om die venster van 'n Volkswagen Golf wyer oop te maak.

Die Hurst-reddingsinstrument is in omstreeks 1961 deur George Hurst uitgevind, nadat hy 'n stampkar-resiesongeluk gesien het waar dit reddingswerkers meer as 'n uur geneem het om die beseerde bestuurder uit die kar te kry. Voor dit het redders dikwels draaisae gebruik om iemand uit 'n voertuig te kry, maar dit het etlike nadele. 'n Saag maak vonke, wat 'n brand kan veroorsaak, dit maak 'n groot lawaai wat die slagoffer(s) laat stres en dit neem dikwels lank. Andersins kan redders probeer om die voertuig se deure met 'n koevoet of Halligan-staaf oop te dwing, maar dit kan die stabiliteit van die voertuig in gedrang bring, die slagoffers beseer of per ongeluk die lugsakke laat oopgaan.

In teenstelling daarmee is hidrouliese ooprekker/snyers stiller, vinniger, sterker en veelsydiger: hulle kan sny, oopmaak en 'n voertuig selfs optel. Hurst Performance het begin om dele na 'n Europese maatskappy, Zumro resQtec, uit te voer om invoerbelasting te ontduik. Zumro resQtec het daarin belang gestel om hierdie toestelle te ontwikkel om in motorwedrenne te gebruik, met resQtec wat op die Europese mark gemik was en Hurst op die Amerikaanse mark. Die hidrouliese ooprekker is in 1972 deur Tim Smith en Mike Brick ontwikkel, wat later ook 'n snyer en 'n hidrouliese stamper ontwikkel het. Wanneer 'n insittende in 'n kar vasgekeer is, word die gereedskapstuk gebruik om die kar oop te rek of te sny. Dit neem sowat twee minute om die dak van 'n kar af te haal. Mike Brick het die frase "Jaws of Life" uitgedink nadat hy gehoor het mense sê die toestel red mense uit die "jaws of death". Hy het later 'n enkele reddingstoestel ontwikkel wat al die reddingsaksies kan uitvoer – druk, trek, sny en ooprek.

Soorte gereedskap

Snyer

Die snyer is 'n hidrouliese gereedskapstuk wat ontwerp is om deur metaal te sny – 'n hidrouliese blikskêr. Die vorm van die lemme het aanleiding gegee tot die woord "reddingskake". Dit kan deur 'n staalstaaf sny en word gebruik om deur 'n voertuig se struktuur te sny in 'n reddingsoperasie. Die lemme is vervangbaar. Die lemme is later verder ontwikkel om by te bly met nuwe voertuie se verbeterde beskermingstegnologie.

'n Hidrouliese staalskêr

Ooprekker

'n Ooprekker is 'n hidrouliese stuk gereedskap met twee arms wat by 'n nou punt byeenkom, en wat hidrouliese druk gebruik om die arms oop te rek. Die punt van die gereedskapstuk kan in 'n nou opening tussen twee panele van 'n voertuig ingedruk word (soos tussen twee deure of tussen 'n deur en 'n skutpaal) en met die opening van die arms druk dit die stukke metaal uiteen. Ooprekkers kan ook gebruik word om voertuigdeure van hulle skarniere te laat "afspring".

Ooprekker-snyer

'n Kombinasie-gereedskapstuk se lemme.

Terwyl 'n snyer of ooprekker ontwerp is vir 'n spesifieke toepassing, is 'n kombinasie-gereedskapstuk ook beskikbaar, wat die sny- en ooprekfunksies van twee aparte instrumente in een saamvoeg. Wanneer dit gebruik word, word die punte van die ooprekker-snyer se lemme in 'n opening ingedruk. Die hidrouliese pomp druk die lemme weg van mekaar, wat die opening groter maak. Die oop lemme kan nou om die metaal geplaas word. Met 'n agteruitaksie gaan die lemme toe, wat deur die metaal sny. Deur die proses te herhaal, kan 'n groot genoeg opening geskep word om die slagoffer daardeur te bevry. Die lemme kan met die krag van etlike ton of kilonewtons oop en toe gaan en die lemme kan tot 'n meter ooprek.

Dieselfde werk kan gedoen word met gereedskap wat spesifiek kan sny of ooprek, en wat in sommige reddingsoperasies beter sal werk, maar as die begroting knap is, is die snyer/ooprekker dikwels die beter keuse.

Stampers

Sommige vervaardigers maak kombinasie-gereedskapstukke. Spesiaal vervaardigde lemme wat ontwerp is om te sny of rek word gebruik. As die gebruiker later besluit hy wil óf net 'n snyer óf net 'n ooprekker hê, kan die lemme vervang word dat dit net een van die funksies het.

Stampers word baie minder gebruik as snyer-ooprekkers in reddingoperasie; hulle dien nogtans 'n belangrike doel. Daar is baie soorte en groottes, insluitend enkelsuier-, dubbelsuier- en teleskopiese stampers. Die groottes wissel gewoonlik van 50 cm 180 cm wanneer hulle oop is. Stampers vereis meer hidrouliese vloeistof tydens gebruik as snyer/ooprekkers, so dit is belangrik dat die pomp wat gebruik word genoeg kapasiteit het om die stamper ten volle te laat uitrek.

Krag

Die gereedskap werk op die grondslag van hidrouliese vloeistofdruk van tot 720 bar (10 000 psi), wat deur 'n kragbron verskaf moet word. Tot op hede is daar drie verskillende maniere om die druk te genereer. Die bron wat die meeste gebruik word, is 'n aparte kragbron – 'n klein petrolenjin wat aan die hidrouliese pomp gekoppel word. Die hidrouliese vloeistof word onder druk geplaas in die pomp en word deur 'n pyp onder druk na die gereedskapstuk oorgedra.

Alternatiewe kragbronne is 'n klein elektriese pomp in die toestel wat deur 'n swaardiens-herlaaibare battery aangedryf word. 'n Pomp wat deur die hand of voet aangedryf word en regstreeks aan die toestel gekoppel is, word ook gebruik. Hierdie twee is handig vir gebruik by ligter take en vereis nie die stoorplek wat die aparte kragbron en gevolglike lengte van die pyp in beslag neem nie. Party vervaardigers het begin om slegs-elektriese produkte te maak, wat 'n rotasie-enjin of 'n skroefsuier aandryf. Hierdie is egter nog betreklik nuut op die mark en is straks nog nie vervolmaak nie, maar bied talle voordele bo die hidrouliese stelsels soos dat dit minder kos, vinniger is, 'n meer regstreekse werking het, minder weeg, draagbaarder is en makliker hanteer, en meer betroubaar is.

Bronne

• Bonsor, Kevin (24 Augustus 2001). "How the Jaws of Life Work". How Stuff Works

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Reddingskake.