Ліскі (горад)

Ліскі
Герб	Сцяг[d]
Краіна	Расія;
Каардынаты	50°58′56″ пн. ш. 39°29′58″ у. д.HGЯO
Заснаваны	1965
Плошча	65 км²;
Вышыня цэнтра	110 м
Насельніцтва	▲54 147 чал. (2021);
Тэлефонны код	47391
Паштовыя індэксы	397900
Афіцыйны сайт	adminliski.ru
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ліскі (руск.: Лиски) — горад (з 1937 года) у Ліскінскім гарадскім паселішчы Ліскінскага раёна Варонежскай вобласці Расіі, адміністрацыйны цэнтр гарадского паселішча і раёна.

Геаграфія

Знаходзіцца на Окска-Данской раўніне, порт на рацэ Дон; за 98 км на паўднёвы ўсход ад Варонежа. Клімат умерана-кантынентальны, ападкаў 435—560 мм/год. Буйны чыгуначны вузел Паўднёва-Усходняй чыгункі. У гарадское паселішча ўваходзіць хутар Калач (303 чал., 2009 г.).

Гісторыя

З 1571^[3] альбо 1576^[4] года каля возера Багаты Затон (Багаты Юрт, сучаснае Багатае возера) на левым беразе ракі Дон усталёўваўся летні вартавы пост. У 1787 годзе на гэтым месцы слабада Пакроўская ператварылася ў слабаду Новапакроўскую^[4], ці сяло Новая Пакроўка (Баброўскае)^[5].

На правым беразе Дона на месцы сучаснага горада знаходзіліся сёлы Ліскі (у 1717—1803 гадах — Петрапаўлаўскае) і Залужнае. У 1870 годзе ў Новай Пакроўцы ўтворана чыгуначная станцыя, названая по правабярэжнаму сялу — Ліскі^[5]. З 1895 года станцыя з’яўляецца вузлавой^[3].

У 1928 годзе сяло Новая Пакроўка аб’яднана з прыстанцыйным пасёлкам і ператворана ў рабочы пасёлак Свабода, які стаў цэнтрам утворанага Ліскінскага раёна. У 1937 годзе рабочы пасёлак ператвораны ў горад. У 1943 г. яму нададзена назва па чыгуначнай станцыі — Ліскі. У 1965—1991 гадах меў назву Георгіу-Дэж^[5].

Эканоміка, адукацыя

Прадпрыемствы машынабудавання, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасці, чыгуначнага транспарту і інш. Філіялы варонежскіх дзяржаўнага ўніверсітэта і інстытута высокіх тэхналогій.

Насельніцтва

Год	Колькасць
1859	2 146	^[6]
1897	5 486	^[7]
1931	13 600	^[8]
1939	25 500	^[8]
1959	37 638	^[9]
1967	47 000	^[8]
1970	48 700	^[8]
1976	52 000	^[8]
1979	52 375	^[10]

Год	Колькасць
1982	53 000	^[11]
1986	54 000	^[8]
1989	54 039	^[12]
1992	54 700	^[8]
1998	56 500	^[8]
2000	55 700	^[8]
2001	55 500	^[8]
2002	55 893	^[13]
2003	55 900	^[8]

Год	Колькасць
2005	54 200	^[8]
2006	53 600	^[8]
2008	54 800	^[8]
2009	54 919	^[14]
2010	55 864	^[15]
2011	55 900	^[8]
2012	55 127	^[16]
2013	55 092	^[17]
2014	55 149	^[18]

Год	Колькасць
2015	54 788	^[19]
2016	54 437	^[20]
2017	54 184	^[21]
2018	53 897	^[22]
2020	53 504	^[23]
2021	54 147	^[2]

Гарады-пабрацімы

Pavel banya^[d], Балгарыя

Славутасці

Будынак чыгуначнай станцыі (1870 г.)
Гісторыка-краязнаўчы музей
Дзіцячая чыгунка (руск.)
У 10 км размешчаныя Дзіўнагорскі Успенскі манастыр (1640 г.) і Дзяржаўны прыродны гісторыка-археалагічны музей-запаведнік «Дзіўнагор’е»

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

Уладзімір Ждаміраў — саліст музычнай групы «Бутырка».
Віктар Ільіч Лівенцаў (1918—2009) — беларускі дзяржаўны дзеяч, Герой Савецкага Саюза (1944), старшыня Камiтэта па фiзiчнай культуры i спорце пры Савеце Мiнiстраў БССР (1958—1978), дэпутат Вярхоўнага Савета БССР 5 — 10 скліканняў.
Аляксандр Кірылаў — сярэбраны прызёр Алімпійскіх гульняў 1984 года па цяжкай атлетыцы, майстар спорту СССР.
Георгій Барысавіч Талстарожаў (нар. 1945) — вучоны, фізік, доктар фізіка-матэматычных навук (1985)^[24].

Зноскі

↑ ^а ^б ^в АКТМУ. 179/2016. Цэнтральная ФА Праверана 25 кастрычніка 2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q26878024"></a>
↑ ^а ^б https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906"></a>
↑ ^а ^б [https://web.archive.org/web/20100709045217/http://liski-adm.ru/region.html Архівавана 9 ліпеня 2010. История района в датах // Администрация Лискинского муниципального района Воронежской области. (руск.)] Архівавана 9 ліпеня 2010.
↑ ^а ^б Лиски // Лиски. Информационный портал. (руск.)
↑ ^а ^б ^в Памылка ў зносках: Няслушны тэг <ref>; для зносак Liski няма тэксту
↑ http://elib.shpl.ru/ru/nodes/16153-vyp-9-voronezhskaya-guberniya-po-svedeniyam-1859-goda-1865#mode/grid/page/3/zoom/1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126726296"></a>
↑ Населенные места Российской империи в 500 и более жителей с указанием всего наличного в них населения и числа жителей преобладающих вероисповеданий по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г.: под ред. Н. А. Тройницкого — СПб.: 1905. — 270 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31371613"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о Народная энциклопедия «Мой город». Лиски
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683186"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683464"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>
↑ Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683566"></a>
↑ http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126687602"></a>
↑ http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127500474"></a>
↑ http://voronezhstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/voronezhstat/resources/942f10804e588b82b076b1ed5c35388a/01-10-Р_Терр%3D20000000.xlsx
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q129647634"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q128692819"></a>
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683996"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126707963"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684268"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684493"></a>
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — М.: Росстат, 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41348632"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — М.: Росстат, 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56023898"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>
↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688520"></a>
↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 405. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).

Літаратура

Ли́ски // Большой словарь географических названий (руск.) / Гл. ред. В. М. Котляков. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — С. 371. — 832 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-94799-148-9.
Ли́ски // Города России: энциклопедия (руск.) / Гл. ред. Г. М. Лаппо. — М.: Научное издательство «Большая Российская энциклопедия»; ТЕРРА — Книжный клуб, 1998. — С. 240. — 559 с. — ISBN ISBN 5-300-01747-7.
Зюбин М. В. Лиски. Земля и люди. — Воронеж, 1990. (руск.)

Спасылкі

[_eeed0563c61d122c-1] а ^б ^в АКТМУ. 179/2016. Цэнтральная ФА Праверана 25 кастрычніка 2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q26878024"></a>

[_51d9a0a03d921ba9-2] а ^б https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906"></a>

[Istor-3] а ^б [https://web.archive.org/web/20100709045217/http://liski-adm.ru/region.html Архівавана 9 ліпеня 2010. История района в датах // Администрация Лискинского муниципального района Воронежской области. (руск.)] Архівавана 9 ліпеня 2010.

[Inf-4] а ^б Лиски // Лиски. Информационный портал. (руск.)

[Liski-5] а ^б ^в Памылка ў зносках: Няслушны тэг <ref>; для зносак Liski няма тэксту

[_2e5e31a60cb7352d-6] ttp://elib.shpl.ru/ru/nodes/16153-vyp-9-voronezhskaya-guberniya-po-svedeniyam-1859-goda-1865#mode/grid/page/3/zoom/1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126726296"></a>

[_bc856e7ff1871b82-7] Населенные места Российской империи в 500 и более жителей с указанием всего наличного в них населения и числа жителей преобладающих вероисповеданий по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г.: под ред. Н. А. Тройницкого — СПб.: 1905. — 270 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31371613"></a>

[_65a8c9ed1f2ca11e-8] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о Народная энциклопедия «Мой город». Лиски

[_f17e3b56b181fcb5-9] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683186"></a>

[_eca1e116e27ad453-10] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683464"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>

[_a64af15cd318bd37-11] Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)

[_94c9cacc52c53d1e-12] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683566"></a>

[_f77333f626235691-13] ttp://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126687602"></a>

[_ca7199ced690689d-14] ttp://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127500474"></a>

[_a8a77d8da0ecc819-15] ttp://voronezhstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/voronezhstat/resources/942f10804e588b82b076b1ed5c35388a/01-10-Р_Терр%3D20000000.xlsx
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q129647634"></a>

[_a6a7727219771f19-16] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q128692819"></a>

[_7675a636273792cd-17] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683996"></a>

[_5b3f5beab2cf884f-18] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126707963"></a>

[_5efbc18a593d1ba3-19] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684268"></a>

[_7679ab8ee3af3ed2-20] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684493"></a>

[_daf8bd546eb3d9df-21] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — М.: Росстат, 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41348632"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[_a2478325e058a0c9-22] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — М.: Росстат, 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56023898"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[_27803a8841c5a3d1-23] ttps://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688520"></a>

[БЭ15-24] Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 405. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

Варонежская вобласць
Раёны	Альхавацкі Аннінскі Астрагожскі Баброўскі Багучарскі Бутурлінаўскі Вараб’ёўскі Верхнемамонскі Верхняхаўскі Грыбанаўскі Калачэеўскі Каменскі Канцяміраўскі Кашырскі Ліскінскі Наваусманскі Ніжнядзевіцкі Новахапёрскі Паворынскі Падгоранскі Панінскі Паўлаўскі Петрапаўлаўскі Рамонскі Рап’ёўскі Расашанскі Семілуцкі Талаўскі Хахольскі Цярноўскі Эрцільскі
Гарады	Астрагожск Баброў Багучар Барысаглебск Бутурлінаўка Варонеж Калач Ліскі Новаваронеж Новахапёрск Паворына Паўлаўск Росаш Семілукі Эрціль
Пгт	Альхаватка Анна Грыбанаўскі Давыдаўка Каменка Канцяміраўка Латная Ніжні Кісляй Новахапёрскі Падгоранскі Паніна Пералёшынскі Рамонь Стрэліца Талавая Хахольскі Ялань-Каленаўскі
Сёлы — цэнтры раёнаў	Вараб’ёўка Верхні Мамон Верхняя Хава Кашырскае Ніжнядзевіцк Новая Усмань Петрапаўлаўка Рап’ёўка Цярноўка