Informacijska RNK
Informacijska RNK (iRNK, mRNK) su sve molekule RNK koje prenose genetičku informaciju iz njenog centra u jedru, tj u hromosomima ili u drugim nosiocima DNK (mitohondrije i plastidi) – do mjesta njene realizacije. Genetička kontrola svih pojava i procesa u organizmu odvija se putem sinteze regulatornih (enzimi) i strukturnih bjelančevina.[1][2]
Tumačenje genetičke šifre se odvija u ribosomima. U njima se jezik koji zapisan u redoslijedu nukleotida informacijske RNK prevodi ja jezik strukture bjelančevina, tj. njihovih gradivnih elemenata – aminokiselina. Na mjesto sinteze ih donosi transportna RNK (tRNK).
Molekule informacijske RNK se sintetiziraju u ćelijskom jedru, tj. u hromosomima, prepisujući jedan od polulanaca nukleotida u odgovarajućoj sekvenci DNK (genu). Pritom je ta sekvenca matrica za komplementarno ugrađivanje nukleotida u novonastajuću molekulu iRNK. Proces prepisivanja genetičke poruke se označava kao transkripcija, a njenog prevođenja – translacija.
Nakon sinteze (zapisivanja genetičke informacije), molekule iRNK prolaze kroz pore jedrove opne i dolaze do mjesta njene predaje i realizacije u ribosomima.[3][4][5]
U molekulama RNK može biti nekoliko stotina do desetaka hiljada (pa i preko 26.000); prosječna molekulska težina im je oko 500.000.
Upotreba Informacijske RNK u borbi protiv virusa Korona
[uredi | uredi izvor]Molekule mRNA pune dužine predložene su kao terapeutici od početka biotehnološke ere, ali je ovaj prijedlog ubrzan od 2010. godine, kada je osnovana Moderna Therapeutics.[6] Moderna radi na potencijalnoj vakcini protiv COVID-19, koristeći u tu svrhu iRNK-1273.[7]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Berberović LJ., Hadžiselimović R. (1986): Rječnik genetike. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 86-01-00723-6.
- ^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.
- ^ Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 978-9958-9344-8-3.
- ^ Hadžiselimović R., Pojskić N. (2005): Uvod u humanu imunogenetiku. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-3-4.
- ^ Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
- ^ "About Us: Leaders in mRNA Technology & Science - Moderna". www.modernatx.com. Pristupljeno 3. 4. 2020.
- ^ "Moderna's Work on a Potential Vaccine Against COVID-19 | Moderna, Inc". www.modernatx.com. Pristupljeno 3. 4. 2020.