Contra errores Graecorum
Ο λατινικός τίτλος Contra errores Graecorum (μετάφραση κατά των σφαλμάτων των Γραικών) ανήκει στην Ρωμαιοκαθολική θεολογική πραγματεία του Θωμά Ακινάτη την οποία συνέταξε το 1263 κατά παραγγελία του Πάπα Ουρβανού Δ´. Γράφτηκε ως υποστηρικτικό κείμενο για την επανένωση των εκκλησιών Ανατολής και Δύσης μετά το Σχίσμα του 1054,[1] [2] και υπήρξε καταγγελτικό ως προς τις θεωρήσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας των Γραικών -όπως αποκαλούνταν οι Βυζαντινοί από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες-.[3] Σε γενικότερο πλαίσιο, ο τίτλος είναι χαρακτηριστικός σε σχέση με τους παρόμοιους τίτλους πολλών συγγραμμάτων από τον 9ο έως τον 13 αιώνα τα οποία υπήρξαν ιδιαίτερα επικριτικά προς τους Γραικούς (Ρωμαίους / Βυζαντινούς) με τα περισσότερα από αυτά να είναι καρολιδικής προέλευσης.
Θωμάς Ακινάτης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Περιεχόμενα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πραγματεία του Ακινάτη βασίστηκε σε παλαιότερο έργο του Νικολάου του Δυρραχίου, ο οποίος ήταν ρωμαιοκαθολικός επίσκοπος στον Κρότωνα στη νότια Ιταλία με γνώση της ελληνικής γλώσσας και είχε συντάξει παρόμοιο έργο με τίτλο Libellus ss. Trinitatis σχετικά με τις ομοιότητες και διαφορές μεταξύ του ρωμαιοκαθολικισμού και του ορθόδοξου χριστιανισμού.[3][4] Το έργο του Νικολάου περιείχε πολλές ανακρίβειες και ιδιωματισμούς τού ίδιου του συγγραφέα, χαρακτηριστικά τα οποία κατεύθυναν το κείμενο προς την κατεύθυνση της λατινικής θεολογίας κάτι που μεταφέρθηκε και στο έργο του Ακινάτη, παρότι οι ισχυρισμοί αυτοί ήταν λανθασμένοι σε σχέση με τα γραπτά των Ελλήνων εκκλησιαστικών πατέρων.[5]
Στον πρόλογο του έργου, ο Ακινάτης περιγράφει πως πολλές έννοιες οι οποίες εκφράζονται καλά στα ελληνικά, ίσως δεν αποδίδονται καλά στα λατινικά, και έτσι οι Λατίνοι και οι Έλληνες έχουν την ίδια πίστη χρησιμοποιώντας διαφορετικές λέξεις. Ως παράδειγμα δίνεται η έννοια της λέξης ὐπόστασις στα ελληνικά και η λατινική απόδοση ως substantiae (σουμπστάντσιε) σε ό,τι αφορά τις 3 υποστάσεις του Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος. Παρότι η απευθείας απόδοση από τα ελληνικά στα λατινικά είναι πράγματι substantiae, η χρήση της λέξης substantiae δεν χρησιμοποιείται με την έννοια αυτή στα λατινικά, αλλά προτιμάται η απόδοση personae (περσόνε, πρόσωπα). Έτσι η απόδοση των ίδιων νοημάτων σε διαφορετικές γλώσσες και σε ό,τι αφορά την χριστιανική πίστη είναι σύνθετο ζήτημα λόγω των διαφορών τέτοιου τύπου.[6][7]
Δομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα 72 κεφάλαια του έργου έχουν μέγεθος παραγράφου το κάθε ένα. Το βιβλίο διακρίνεται σε 2 μέρη, με το πρώτο να αποτελείται από 32 κεφάλαια και το 2ο από 40. Το κάθε μέρος έχει τον δικό του πρόλογο και επίλογο. Σχεδόν όλα τα κεφάλαια -όλα του πρώτου μέρους, και 31 από τα 40 του δεύτερου- ασχολούνται με την πνευματολογία σχετικά με το Άγιο Πνεύμα. Από τα τελευταία 9 κεφάλαια, τα 7 ασχολούνται με τη θέση τού Πάπα, και τα τελευταία 2 με τη χρήση τού ζυμωμένου άρτου στη θεία ευχαριστία και με το καθαρτήριο. Στο καθένα από τα κεφάλαια ο Ακινάτης παραθέτει αποφθέγματα των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας και το πώς αυτά σχετίζονται με τις διδαχές τής λατινικής Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Συνολικά παρατίθενται 205 ρητά και γνωμικά των Ελλήνων πατέρων της εκκλησίας -όπως π.χ. ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός- η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων δεν ήταν γνωστά στην Δύση πριν το σύγγραμα του Ακινάτη.[3]
Επιρροή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ακινάτης πέθανε πριν προλάβει να συμμετάσχει στη Β´ σύνοδο της Λυών το 1274 στην οποία είχε προσκληθεί, ωστόσο η πραγματεία του, η οποία είχε γραφεί 11 χρόνια πριν, άσκησε σημαντική επιρροή στη σύνοδο.[8] Σε σχέση με τον κριτικό τίτλο του έργου και την πολεμική κατά της Ορθόδοξης Εκκλησίας, κατά τον καρδινάλιο και θεολόγο Υβ Κονγκάρ των αρχών τού 20ού αιώνα, ο Ακινάτης δεν έγραψε ο ίδιος τον τίτλο, και η πραγματεία του δεν περιείχε τίποτα το οποίο στόχευε τις διδαχές τής ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας, αλλά γράφτηκε με μοναδικό σκοπό ως μια άμυνα του ρωμαιοκαθολικού δόγματος εναντίον των ανατολικοχριστιανικών παρερμηνειών.[9]
Άλλα έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκτός από την πραγματεία του Ακινάτη, ιστορικά υπήρξαν και διάφορες άλλες παλαιότερες πραγματείες του δυτικού και μετέπειτα καθολικού χριστιανισμού με παρόμοια θεματολογία και τίτλους, και με έντονο αντιελληνικό (ως γραικικό / βυζαντινό) περιεχόμενο ιστορικά προερχόμενες κυρίως από τους Γερμανούς Καρολίδες της Δυτικής Ευρώπης.[4][10][11] [12]
Παραδείγματα τίτλων είναι τα:[13]
- Contra Graecorum opposita (ενάντια στην αντίθεση των Γραικών, Ρατράμνος του Κορμπί, 868)
- Contra Graecorum haeresim de fide sanctae Trinitatis (κόντρα στην γραικική αίρεση σε αντίθεση με την πίστη στο Άγιο Πνεύμα, σύνοδος της Βορμς, 868)
- Liber adversos Graecos (βιβλίο εναντίον των Γραικών, Αινείας του Παρισιού, 870)
- Contra Graecos (εναντίον των Γραικών, Ανσέλμος Κανταρβουρίας, 11ος αιώνας)
Εκτός από τις διαφωνίες θεολογικής φύσης, σημαντικό στοιχείο είναι η αναφορά των Ρωμαίων ως Γραικών από τον 9ο αιώνα και έπειτα στην δυτική Ευρώπη. Ο όρος βυζαντινοί δημιουργήθηκε από τον Ιερώνυμο Βολφ και τέθηκε σε ισχύ από τον 16ο αιώνα και έπειτα.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Libri Carolini
- Φιλιόκβε
- Παπικό πρωτείο
- Παπικό πρωτείο (θέσεις άλλων δογμάτων)
- Ζήτημα των αζύμων
- Δωρεά του Κωνσταντίνου
- Σχίσμα του 867
- Σχίσμα του 1054
- Patrologia Graeca
- Patrologia Latina
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Aidan Nichols, Discovering Aquinas: An Introduction to His Life, Work, and Influence (Wm. B. Eerdmans Publishing, 2003 ISBN 0-8028-0514-0, ISBN 978-0-8028-0514-0), p. 167
- ↑ Brian Davies, Aquinas: an introduction (Continuum International Publishing Group, 2004 ISBN 0-8264-7095-5, ISBN 978-0-8264-7095-9), p. 5
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Backus, Irena Dorota (Δεκεμβρίου 1996). The Reception of the Church Fathers in the West: From the Carolingians to the Maurists. BRILL. σελ. 351-352. ISBN 9004097228.
- ↑ 4,0 4,1 Nothaft, C. Philipp E. (6 Οκτωβρίου 2011). Dating the Passion: The Life of Jesus and the Emergence of Scientific Chronology (200–1600). BRILL. σελ. 192. ISBN 9789004217072.
- ↑ Saint Thomas Aquinas: the person and his work, Volume 1, p. 123
- ↑ Prologue to Contra Errores Graecorum
- ↑ Jana K. Schulman, The rise of the medieval world, 500-1300: a biographical dictionary (Greenwood Publishing Group, 2002 ISBN 0-313-30817-9, ISBN 978-0-313-30817-8)
- ↑ Deno John Geanakoplos, Constantinople and the West: essays on the late Byzantine (Palaeologan) and Italian Renaissances and the Byzantine and Roman churches(Univ of Wisconsin Press, 1989 ISBN 0-299-11884-3, ISBN 978-0-299-11884-6), p. 196]
- ↑ Gabriel Flynn, Yves Congar: theologian of the church (Peeters Publishers, 2005 ISBN 90-429-1668-0, ISBN 978-90-429-1668-5), p. 88
- ↑ McManners, John (15 Μαρτίου 2001). The Oxford Illustrated History of Christianity. OUP Oxford. σελ. 105. ISBN 9780192854391.
- ↑ Chazelle, Celia (5 Ιουλίου 2001). The Crucified God in the Carolingian Era: Theology and Art of Christ's Passion. Cambridge University Press. σελ. 40-41. ISBN 9780521801034.
- ↑ Louth, Andrew (2007). Greek East and Latin West: The Church, AD 681-1071. St Vladimir's Seminary Press. σελ. 142-144. ISBN 9780881413205.
- ↑ Siecienski, A. Edward (2017). The Papacy and the Orthodox: Sources and History of a Debate. Oxford University Press. σελ. 225-226. ISBN 9780190245252.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το λατινικό κείμενο του έργου μαζί με αγγλική μετάφραση - Dominican House of Studies, Priory of the Immaculate Conception