Padovo
| Padovo | |||||
| |||||
| |||||
| komunumo de Italio • urbego • universitata urbo • urboŝtato | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Ŝtato |  Italio
| ||||
| Regiono |  Veneto
| ||||
| Provinco | PD Padovo | ||||
| Geografia situo | 45° 24′ N, 11° 53′ O (mapo)45.40638888888911.877777777778Koordinatoj: 45° 24′ N, 11° 53′ O (mapo) | ||||
| Alto super marnivelo | 12 m [+] | ||||
| Areo | 93 km² | ||||
| Loĝantaro | 206 496 (2023) | ||||
| Loĝdenso | 2220 loĝantoj/km² | ||||
| Subdividaĵoj | Mandria kaj Salboro | ||||
| Najbaraj komunumoj | Abano Terme, Albignasego, Cadoneghe, Legnaro, Limena, Noventa Padovana, Ponte San Nicolò, Rubano, Saonara, Selvazzano Dentro, Vigodarzere, Vigonovo (VE), Vigonza kaj Villafranca Padovana | ||||
| Patrono | Sankta Antonio | ||||
| Festa tago | 13-a de junio | ||||
| Nomo de loĝantoj | padovani aŭ Patavini | ||||
| Poŝtkodo | 35121–35143 | ||||
| Imposta kodo | G224 | ||||
| Kodo laŭ ISTAT | 028060 | ||||
| Telefona prefikso | 049 | ||||
| Retpaĝo | Oficiala retejo | ||||
| |||||
|
| |||||
Padovo estas komunumo de Italio. Ĝi situas en la provinco Padovo kaj la historia regiono Veneto, nordokcidente de la Adriatika Maro. Laŭ la stato de 2023 en la komunumo vivis 206 496 loĝantoj. Ili dividiĝas al areo de 93,03 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 2 220 loĝantoj/km². Kristana patrono estas la sanktulo Antonio de Padovo, kies memortago sekve estas la komunuma festotago. Najbaras la komunumoj Abano Terme, Albignasego, Cadoneghe, Legnaro, Limena, Noventa Padovana, Ponte San Nicolò, Rubano, Saonara, Selvazzano Dentro, Vigodarzere, Vigonovo, Vigonza kaj Villafranca Padovana.
Ĝi kompreneble estas la ĉefurbo de la samnoma provinco.
Padovo estas sidejo de malnova universitato kaj posedas multajn atestaĵojn de glora kultura kaj arta pasinteco. Pro tio Padovo estas celo de multaj turistoj, kaj nuntempe ankaŭ grava ekonomia centro.
En katolikismo Padovo estas tre konata pro Sankta Antonio de Padovo.
Historio
[redakti | redakti fonton]Tradicio asertas, ke Padovon (same kiel Romon) fondis grupo da rifuĝintoj el Trojo, gvidataj de Antenoro.
La antikva Padovo (nomata de la romianoj Patavium) situis ĉe rivero Brenta, kiu tiam nomiĝis Medoacus kaj fluis en la nuna fluejo de rivero Bachiglione [bakiljOne]. Ĝi estis unu el la ĉefaj centroj de la praveneta kulturo.
Tito Livio skribas ke en 302 a.K. ŝipoj el Sparto atingis la buŝon de la rivero kaj la spartanaj militistoj atakis la urbon, kiu tamen sukcesis defendi sin kaj eĉ detrui plejparte la spartanajn ŝipojn.[1]
Patavium estigis aliancon kun Romo kontraŭ la padanaj gaŭloj ekde 226 a.K.. En 49 a.K. ĝi iĝis romia municipo. Ĝi estis unu el la plej riĉaj urboj de la Romia imperio, nelaste danke al la bredado de ĉevaloj.
Dum Mezepoko Padovo estis disrabita almenaŭ tri fojojn (de Hunoj en 452-53; de Lombardoj en 601; de Hungaroj en 899) sed, kvankam malfacile, daŭre estis loĝata.
En 1405 Venecio konkeris Padovon, kiu restis sub la Venecia Respubliko ĝis kiam tiu ĉi estis transdonita al Aŭstrio (1797).
Padovo eniris Italion en 1866.
Vidindaĵoj
[redakti | redakti fonton]Famuloj
[redakti | redakti fonton]En Padovo naskiĝis pluraj famuloj, inter kiuj:
- Tito Livio, romia historiisto
- Marsilio de Padovo, filozofiisto (13-a jarcento)
- Bernardo da Treviso, alkemiisto (15-a jarcento)
- Michele Savonarola, kuracisto (15-a jarcento)
- Antonio Cermisone, kuracisto (15-a jarcento)
- Francesco Bonafede, botanikisto (1474-1558)
- Andrea Palladio, arkitekto (16-a jarcento)
- Ruzante, verkisto (16-a jarcento)
- Gaspara Stampa, poeziistino (16-a jarcento)
- Ottavio Mosto, skulptisto
- Ippolito Nievo, verkisto (19-a jarcento)
- János Pallavicini, aŭstrohungara diplomato
Kelkaj el tiuj famuloj ankaŭ mortis en Padovo, kelkaj ne.
Aliaj famuloj, naskiĝintaj en diversaj urboj, nur mortis en Padovo. Inter ili:
- Antonio de Padovo, la fama sankta monaĥo, naskiĝinta en Lisbono (13-a jarcento)
- Erasmo da Narni, il Gattamelata, militisto (15-a jarcento)
- Ferenc Forgách, hungara episkopo (16-a jarcento)
- Enrico Berlinguer, politikisto (20-a jarcento)
Notoj kaj referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Tito Livio. Ab urbe condita, X, 2 (latine).
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]
