Tupioj
| Tupioj | |
|---|---|
      | |
| indiĝenaj popoloj | |
| Ŝtatoj kun signifa populacio | |
Tupis (esperante Tupioj) estas grupa nomo de etno de plej parto de popoloj, kiuj loĝis en marbordo de Brazilo kiam la eŭropanoj alvenis tie en 1500. Tiam estis du grandaj grupoj de Tupiaj popoloj: tupinambaoj kaj tupinikinoj.
En ampla senco, pro siaj similecoj, oni ankaŭ eblas kunigi al la tupia etnio la gvaranioj, kaj diri pri la tupi-gvaranioj.
Deveno
[redakti | redakti fonton]Plej eble, la tupioj venis el Karibo aŭ Centrameriko al regiono de nuna brazila subŝtato Amazonas kaj tie restis apud suda bordo de rivero Amazono. De tie, ili iris al elfluejo de la rivero kaj atakis la kulturojn de Santarém kaj Marajó. Poste, ĉar ili estis nomadoj, iris al sudo laŭ marbordo.
Dua grupo, iris tra internaj riveroj kaj formis la grupon gvaranian.
Post la alveno de eŭropanoj, ili kontraŭbatalis la alvenantojn aŭ miksigis al ili. Hodiaŭ restas ĉirkaŭ 1198 el ili (escepte la gvaranioj).