Lotura glukosidiko

Lotura glukosidikoa karbono hidrato molekula bat beste molekula batekin elkartzen duen lotura kimikoa da. Bigarrena karbono hidratoa izan daiteke edo ez, baina lotura egiteko hidroxilo talde bat izan behar du^[1].

Egitura

Lotura glukosidikoa karbono hidrato baten hidroxilo hemiazetalak (aldehidotan) edo hemizetalak (zetonatan) beste molekula baten hidroxiloaz osatzen da gehienetan, eta sortzen den molekula berria glukosido bat da. Lotura eratzen denean ur molekula bat askatzen da.

Batzuetan bestelako molekulakin sortzen da (amino taldea, tiola...) eta horiek ere lotura glukosidiko kontsideratzen dira.

Maltosaren eraketa. Lehenengo glukopiranosako C₁-eko hidroxiloa eta bigarren glukopiranosako C₄-ko hidroxiloa elkartzen dira. Ur molekula bat askatzen da eta oxinego batek elkartzen ditu glukopiranosa biak. Erreakzioa itzulkorra da.

Motak

Lotura O-glukosidikoa

Karbono hidratoen hidroxilo hemiazetalak edo hemizetalak beste molekula baten hidroxiloaz osatzen den kasua da. Ur molekula bat askatzen da eta molekula biak oxigeno baten bidez loturik gelditzen dira, hortik O-glukosidikoa izena. Eter baten antza izan dezake, baina ezaugarri desberdinak ditu, lotzen den molekula bat edo biak gluzidoak direlako.

Lotura eratu duten hidroxilo biak karbono anomerikoei badagozkie lotura dikarbonilikoa sortzen da eta ez du ahalmen erreduzitzailerik. Honen adibide da sakarosa disakaridoa, glukosa bat eta fruktosa bat elkartzen dituena^[2]. Hidroxilo bakarra bada karbono anomerikoari dagokiona lotura monokarbonilikoa da eta ahalmen erreduzitzaile mantentzen du. Hau da ohikoena, maltosan eta zelobiosan agertzen baita esate baterako, polimerizatzerakoan almidoia, glukogenoa eta zelulosa ematen dituztenak.

Lotura N-glukosidikoa

Nukleosidoetan agertzen da bereziki. Erribosa monosakaridoa eta base nitrogenatua elkartzen dituen lotura da. Erribosaren (edo desoxirribosaren) karbono anomerikoaren hidroxilo taldea eta base nitrogenatuko amino taldea elkartzen dira, ur molekula bat askatzen da, eta nitrogenoa karbono anomerikoarekin lotuta gelditzen da. Kasu honetan monosakarido bat eta nitrogenodun konposatu bat elkartu dira, horregatik du N-glukosidikoa izena. Konposatu hauen izen orokorra glikosilamina da, izen arrunta aminoazukrea da^[3].

Bestelakoak

Badira bestelako lotura glukosidiko batzuk ere:

Lotura S-glukosidikoa: tiol (-SH) talde batekin erreakzionatzen duen karbono hidratoa. Glukosinolato izena hartzen dute molekulek. Adibidez sinigrina, hainbat piper eta aza motatan agertzen den molekula sufreduna^[4].
Lotura C-glukosidikoa: molekula biak lotzen zituen oxigenoa galtzen denean. Hidrolisatzen zaila den lotura da.

Irudiak


Sakarosa	Maltosa	Adenosina	Sinigrina

glukosa + fruktosa lotura O-glukosidikoa	glukosa + glukosa lotura O-glukosidikoa	erribosa + adenina lotura N-glukosidikoa	glukosa + sufredun molekula lotura S-glukosidikoa

Erreferentziak

↑ Saila, Kultur. (2011-07-13). «d1601020» www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).
↑ «¿Por qué la sacarosa no tiene poder reductor?» www.laps4.com (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).
↑ «Gluzidoak - hiru» www.hiru.eus (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).
↑ «Hidratos de carbono, texto 3» campus.usal.es (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).

Kanpo estekak

Datuak: Q422553

[1] Saila, Kultur. (2011-07-13). «d1601020» www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).

[2] «¿Por qué la sacarosa no tiene poder reductor?» www.laps4.com (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).

[3] «Gluzidoak - hiru» www.hiru.eus (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).

[4] «Hidratos de carbono, texto 3» campus.usal.es (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).

[1]

[2]

[3]

[4]