هلا
هلا (به انگلیسی: HeLa) رده‌ای از سلول‌های جاودانه شده است که در پژوهش‌های علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ردهٔ سلولی قدیمی‌ترین و معمول‌ترین ردهٔ سلولی مورد استفاده از انسان است که از سلول‌های سرطان دهانهٔ رحم در ۸ فوریهٔ ۱۹۵۱ مشتق شده‌است. بیمار فوق، هنریتا لکز، در نهایت به علت سرطان به تاریخ ۴ اکتبر ۱۹۵۱ درگذشت. این ردهٔ سلولی به شکل قابل ملاحظه‌ای با دوام و گسترش‌پذیر است که استفادهٔ گسترده از آن در تحقیقات علمی را تضمین می‌کند.[۱][۲]
سلول‌های سرطانی بدون مجوز و رضایت لکز یا خانوادهٔ او از تومور دهانهٔ رحم گرفته شد.[۳] زیست‌شناس سلولی جورج اوتو گی دریافت که این سلول‌ها می‌توانند خارج از بدن در محیط کشت زنده بمانند.[۴] او یک سلول را جدا و با تقسیم سلولی و چند برابر کردن آن یک ردهٔ سلولی را بنا گذاشت (قبل از این، سلول‌های کشت شده از انسان‌های دیگر بیش از چند روز زنده نمانده و از این رو دانشمندان به‌جای انجام تحقیق واقعی تلاش بیشتری را صرف زنده نگه داشتن سلول‌ها می‌نمودند. به پیشنهاد دستیار آزمایشگاه گی برچسب «هلا»، دو حرف از ابتدای نام و نام خانوادگی بیمار برای نشانه‌گذاری محیط کشت انتخاب شد که در نهایت به عنوان نام این ردهٔ سلولی تثبیت شد.
این‌ها اولین سلول‌های انسانی رشد یافته در آزمایشگاه بوده که به‌طور طبیعی نامیرا تلقی می‌شدند. به این معنی که آن‌ها پس از مجموعه‌ای از تقسیمات سلولی پی‌درپی نمی‌میرند (یعنی دچار پیری سلولی نمی‌شوند).[۵] این سلول‌ها می‌توانند برای انجام بسیاری از آزمایش‌های پزشکی مورد استفاده قرار گیرند زیرا اگر این سلول‌ها بمیرند به سادگی با دور انداختن آن‌ها می‌توان آزمایش را مجدد بر روی سلول‌های تازه کشت‌شده انجام داد. این نشان‌دهندهٔ مزیت بزرگی در تحقیقات پزشکی و زیستی است چون همان‌طور که قبلاً اشاره شد زندگی سلول‌ها محدود بوده و تلاش و ممارست زیادی صرف کشت آن‌ها می‌شد.
محققی در بیمارستان دانشگاه مینه‌سوتا با تکیه بر رشد پایای سلول‌های هلا موفق به رشد پولیوویروس (عامل بیماری فلج اطفال) شد که در نهایت به کشف واکسن فلج اطفال انجامید و در سال ۱۹۵۲ جوناس سالک توانست با استفاده از این سلول‌ها واکسنی را برای پولیوویروس پیدا کند.[۶] برای آزمایش واکسن جدید، سلول‌ها در اولین کارخانهٔ تولید سلول به صورت انبوه تولید شدند.[۶]
در سال ۱۹۵۳ برای اولین بار سلول‌های هلا به عنوان اولین سلول‌های انسانی کلون شده و تقاضا برای سلول‌های سریع تکثیرشوندهٔ هلا در صنعت در شرف پیدایش زیست‌پزشکی به سرعت افزایش یافت. پس از اولین تولید انبوه سلولی این سلول‌ها در تحقیقات مختلفی شامل بیماری‌ها، تهیهٔ نقشهٔ ژنی، تأثیرات مواد سمی بر روی جانداران و پرتوها بر روی انسان توسط محققان مورد استفاده قرار گرفتند. علاوه بر این، سلول‌های هلا برای بررسی میزان حساسیت انسان به چسب، مواد آرایشی و سایر محصولات به کار برده شدند.
دانشمندان تاکنون بالغ بر ۵۰ تُن از سلول‌های هلا را تولید کرده و حدود ۱۱۰۰۰ زمینهٔ تحقیقاتی با استفاده از این سلول‌ها به ثبت رسیده‌است.[۷]
ردهٔ سلولی هلا اعتبار بدی در زمینهٔ حمله به سایر کشت‌های سلولی در محیط آزمایشگاهی دارند. برخی برآوردها حاکی از آن است که سلول‌های هلا ۱۰–۲۰ درصد از تمام رده‌های سلولی در حال استفاده را آلوده کرده‌اند.[۸]
آنالیز
[ویرایش]تلومراز
[ویرایش]ردهٔ سلولی هلا از سلول‌های مورد استفاده در تحقیقات سرطان است. این سلول‌ها حتی در مقیاس سلول‌های سرطانی نیز به سرعت عجیبی تکثیر می‌شوند. همانند بسیاری دیگر از سلول‌های سرطانی، سلول‌های هلا نسخهٔ فعالی از تلومراز طی تقسیمات سلولی دارند که از کاهش پیش‌روندهٔ اندازهٔ تلومر که بر پیری و مرگ نهایی سلول، مؤثر است جلوگیری می‌کند. بدین وجه، سلول‌ها حد هی فیلیک را شکسته، محدودهٔ تقسیم سلولی که قریب به اتفاق سلول‌های نرمال قبل از پیری متحمل می‌شوند و به رشد خود ادامه می‌دهند.
تعداد کروموزوم
[ویرایش]انتقال افقی ژن از ویروس پایپیلومای انسانی ۱۸ به سلول‌های دهانهٔ رحم انسان ژنوم سلول هلا را ساخته که از جهات بسیاری مثل تعداد کروموزومی متفاوت از ژنوم هنریتا لکز است. سلول‌های هلا سلول‌های سریع تکثیرشونده بوده و تعداد کروموزوم‌ها طی تشکیل سرطان و کشت سلولی متفاوت است. برآورد کنونی (به غیر از یک قطعهٔ کوچک) یک کروموزوم هایپرتریپلوئید (3n+) است که ۷۶ تا ۸۰ کروموزوم (در برابر ۴۶ کروموزوم دیپلوئید عادی) با ۲۲–۲۵ کروموزوم غیرعادی را تحت عنوان علامت محرز کروموزوم هلا نشان می‌دهد."[۹][۱۰] این کروموزوم‌های نشانه می‌توانند از چندین کروموزوم اصلی مشتق شوند و شمارش آن را بر اساس شماره‌های اصلی سخت می‌کنند. کاریوتایپ انحرافی پایای این سلول‌ها نیز مورد توجه محققان قرار گرفته‌است.
کتاب
[ویرایش]سلول‌های هلا موضوع کتاب ربکا اسکلوت، زندگی جاودانهٔ هنریتا لکز است که بافت تاریخی ردهٔ سلولی و این‌که چه‌طور خانوادهٔ لکز درگیر استفاده از آن شدند را بررسی می‌کند.[۱۱]
فیلم
[ویرایش]در سال ۱۹۹۷ آدام کورتیس مستند «ادامه دهندهٔ راه بدن» را ساخت و نقش تاریخی سلول‌های هلا و اثراتش را بر جامعه و پزشکی توضیح داد.[۱۲]
شبکهٔ HBO در سال ۲۰۱۷ فیم زندگی جاودانهٔ هنریتا لکز را با بازی اُپرا وینفری، سیلویا گریس کریم، راکی کرول و رنی الیس گولدزبری در نقش هنریتا لکز را به صحنه برد. این فیلم بر اساس کتابی به همین نام نوشتهٔ ربکا اسکلوت ساخته شده‌است.[۱۳]
منابع
[ویرایش]- ↑ Capes-Davis, Amanda; Theodosopoulos, George; Atkin, Isobel; Drexler, Hans G.; Kohara, Arihiro; MacLeod, Roderick A. F.; Masters, John R.; Nakamura, Yukio; Reid, Yvonne A. (2010-07-01). "Check your cultures! A list of cross-contaminated or misidentified cell lines". International Journal of Cancer. 127 (1): 1–8. doi:10.1002/ijc.25242. ISSN 1097-0215. PMID 20143388.
- ↑ Batts DW (2010-05-10). "Cancer cells killed Henrietta Lacks – then made her immortal". The Virginian-Pilot. pp. 1, 12–14. Archived from the original on 25 November 2016. Retrieved 2012-03-17.; Note: Some sources report her birthday as August 2, 1920, vice August 1, 1920.
- ↑ Ron Claiborne; Sydney Wright, IV (2010-01-31). "How One Woman's Cells Changed Medicine". ABC World News. Retrieved 2012-08-19.
- ↑ "Henrietta Lacks's cells were priceless, but her family can't afford a hospital". The Guardian. Retrieved 18 July 2017.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۸.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ([[#CITEREF|]])
- ↑ Margonelli, Lisa (February 5, 2010). "Eternal Life". New York Times. New York. Retrieved 23 April 2014.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۸.
- ↑ Bottomley, R.H.; Trainer, A.L.; Griffin, M.J.; Weiss, R.; Benenson, Y. (1969). "Enzymatic and chromosomal characterization of HeLa variants" (PDF). J. Cell Biol. 41 (3): 806–15. Bibcode:2011Sci...333.1307X. doi:10.1083/jcb.41.3.806. PMC 2107821. PMID 5768876.
- ↑ Andrew Adey; Joshua N. Burton; Jacob O. Kitzman; Joseph B. Hiatt; Alexandra P. Lewis; Beth K. Martin; Ruolan Qiu; Choli Lee; Jay Shendure (2013). "The haplotype-resolved genome and epigenome of the aneuploid HeLa cancer cell line". Nature (published August 8, 2013). 500 (7461): 207–211. Bibcode:2013Natur.500..207A. doi:10.1038/nature12064. PMC 3740412. PMID 23925245.
- ↑ Magazine, Smithsonian; Zielinski, Sarah. "Henrietta Lacks' 'Immortal' Cells". Smithsonian Magazine (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-19.
- ↑ "Modern Times: The Way of All Flesh - BBC Two England - 19 March 1997". BBC Genome. BBC.
- ↑ "About The Immortal Life of Henrietta Lacks". Rebecca Skloot. Retrieved 24 April 2018.