Co-sheòrsachd
Faodaidh Co-Sheòrsachd a chur ri:
- Suidheachadh gnèitheach, comharraichte tro tàladh mothail, gaol treubhach, agus feòlmhorachd air luchd na gnè ceudna no fèineachd gnèitheach.
- Càirdeis fheòlmhor le neach eile na gnè ceudna, gun amhail de suidheachadh gnèitheach no fèineachd ghnèitheach.
- Suidheachadh gnèitheach no fèineachd ghnèitheach, a faodaidh no nach fhaod modh co-sheòrsach fìor chiallachadh no tàladh.
'S àbhaist do co-sheòrsachd leis an iol-sheòrsachd agus dà-mhiannachd choimeas. Seallaibh suidheachadh gnèitheach Codaich luchd-corpeòlas co-sheòrsachd a-steach do seòrsa, gam chomharrachadh às a chèile, seach bhiodh cuid dhiubh sochairichte thar luchd eile ann am comann dearbha aig ùine dhearbha.
Mar tha ann iomasgladh eugsamhail eachdraidheil, bith-eòlasach, agus inntinn-comannach ri gnè is seòrsa, chan eil ann ainm no dealbh-chunntas a freagairidh uile neach. Faicibh na còmhraidhean air gnè is seòrsa aig gnè agus Co-sheòrsachd agus thairis-sheòrsachd.
cumadh-dearg copan Attica às an Tarquinia, mu 480 BCE. Taigh-tasgaidh nan Ealdhain Ghlan, Boston.
Bunachar
[deasaich | deasaich an tùs]Dh’eadar-theangaicheadh an facal Beurla Homosexual (co-sheòrsach), a bhith cothlamadh na ro-leasachain Grèigeach homo- comharrachadh “ceudna” agus an freumh Laideannach sex- comharrachadh “gnè”. Mar sin: cothlamadh de co- agus seòrsa.
Tha a' chiad nochdadh àitheanta an fhacail co-sheòrsach ann am clò-bhualadh air a lorgadh ann am bileag Ghearmailtis sgrìobhta tron Ungaireach Karl-Maria Kertbeny, air fhoillseachadh gun ainm ann an 1869. [deasaich]
Cleachdadh is na dlùth an dàimh fhaclan
[deasaich | deasaich an tùs]'S urrainn dham fhacal air chleachdadh a bhith mar ainmear no buadhair a thoirt dealbh air daoine ‘gus an suidheachadh grèitheach, eachdraidh na drùise, no fèin-aithneachadh. Ge-tà, seach cuiridh faclan mar “fearas-feise” is “banas-feise” cudthrom air an sealladh feòlmhor, mar sin b' urrainn do dragh suas èirigh. Tha roinn nan daoine a’ faireachdainn a bheil an facal ro-sgrùdail is mar sin truailleachadh beagan. Mar sin, nuair toirt iomladh air duine (an àite modh na drùise), tha co-sheòrsach no leasbach ann am bitheanas nas fheàrr. (B’ fheàrr le roinn nam co-sheòrsach gu fìor an facal fearas-feiseach/banas-feiseach thar co-sheòrsach, faicinn an sean cho toirt dealbh air suidheachadh grèitheach agus tè mu dheireadh ri toirt dealbh air buidheann dùthchasail no comannach-poileataiceach le a chan eil iad a’ cur fèineachd air.
Faodaidh an facal air uile co-sheòrsach chur iomladh, no ri fir co-sheòrsach a-mhàin, a tha ‘n t-adhbhar a faodaidh fir cho-sheòrsach nas fheàrr a bhith. Tha leasbach a’ cur iolmadh air bean cho-sheòrsach.
Ged chleachd roinn sgrìobhadair mhoich an buadhair “co-sheòrsach” a chur iomladh air brìgh cho-sheòrsach sam bith (mar sgoil nam balach a-mhàin), an-diugh tha an facal a’ ciallachadh sealladh feòlmhor. Tha an facal co-chonaltrach air chleachdadh an-dràsda a thoirt dealbh air aon-gnè brìghean nach eil feòlmhor gu h-àraidh.
Tha faclan lùghdachaile cleachdail; sa’ Bhreatainn, agus sa’ Bheurla, th' ann “fag” no “faggot”, a’ cur iolmadh air fir cho-sheòrsach ann am bitheanas; “poofter”, air chleachdadh sa’ Bhreatainn; neònach, a’ gabhail a-staigh ann am bitheanas neach sam bith nach eil iol-sheòrsach gu glan, ach air ghabhail air ais cho daingneachadh tro mòran cho-sheòrsaich agus sgoilearaich; tha fearas-feiseach is co-sheòrsach faclan cumanta na càinidh am measgair feadh òigearan. Faicibh Càineadh a dh’Ionnsaigh Co-Sheòrsach
Smaoineachadh a ‘s urrainn dhan eugsamhail fhaclan a bhith breisleachail agus air an-tromachadh, nuair tha àraidheachd cudthromach, feumaidh faclan ùra thighinn a-steach do cleachdadh, gu h-àraidh nuair th’ann daoine nach cuir fèineachd cho co-sheòrsach. Tha neo-iol-sheòrsach feuchainn eile aig co-dheasachd a bheil a’ buannachd sgaoileadh. [deasaich]
Seòrsachan
[deasaich | deasaich an tùs]Tha roinn de rannsachair a-steach dhan togalach comannach a' ghaoil cho-sheòrsaich is feòlmhorachd air a chomhairleachadh a bhitheadh an bun-smuain de co-sheòrsachd nas fheàrr air tuigsinn cho "co-sheòrsachdan." Comharraich iad a bheil dàimhean co-sheòrsach air a bhith agus mair a bhith air thogail ann am caochladh de dòighean eusamhaile tro comannan eugsamhaile. Tha na caochlaidhean air dhèanamh tro luchd-corpeòlas Stephen O. Murray a-steach do trì seòrsa:
- Mìnichte tro dealbhan ùra na dàire eadar cèilean de aois is seòrsa coltach. Faic Dualchais nam beagcuid gnèitheach
- Seòrsa co-chuira, mìnichte tro dàimhean dualchasach eadar fir mum Mhuir Mheadhanach, an Ear Mheadhanach agus Asia Mheadhanach agus Asia Dheas, cho math ri cleachdaidhean atharrachadh-seòrsa air fhaicinn ann am comannan dùthchsach (nor Innseanach). Faicibh Co-Sheòrsachd agus Ioslam, Dà-Spiorad agus Hijra
- Air thogail, mìnichte trom foghlainneachd feòlmhor an sàs ann an tron neach-ionnsachaidh samurai leis na laoich nas eòlaiche, Sìneach deasach òrduighean-pòsaidh airson balaich agus Dòighean Greugach Maireanna Faicibh Siùdo, Co-Sheòrsachd anns an Sìne, agus Pàisd'-mhiannachd
Tricead
[deasaich | deasaich an tùs]Tha tuairmsean na buadhaich nuaidh de co-sheòrsachd ag atharrachadh gu cudthromach. Tha iad co-fhillte tro comharrachaidhean neo-ionanna no eadhon dà-sheaghach de co-sheòrsachd, agus tro atharrachaidhean thairis àm agus a-rèir do suidheachadh. Tha tuairmsean ann an dùthaichean Siarach a' cur an òrdugh bho 1% ri 10%.
Gu h-eachdraidheil, ge-tà, ann an àitean far an bha dàimhean co-sheòrsach aonaichte 'san dualchas, den t-seòrsa cho a' Ghrèig seann, cuidean na Melanesia, an Linn an Ath-bheòthachaidh 'san Fhlorence, agus Sèapan ro-nuadh, bha dàimhean-ghaoil an sàs ann an trom chuid as motha na t-sluaigh fir.
Faicibh Corpeòlasail seòrsachadh de co-sheòrsachd.
Àrainn Dà-Mhiannachd
[deasaich | deasaich an tùs]- Prìomh-aistean: Modh Feòlmhor 'San Fhireannach Daonna & Modh Feòlmhor Sa' Bhoireannach Daonna.
Tha mòran rannsachaidhean, as ainmeile an Modh Feòlmhor 'San Fhireannach Daonna (1948) agus an Modh Feòlmhor Sa' Bhoireannach Dhaonna (1953) le Alfred Kinsey air a lorgadh a-mach a bheil eòlasan no mothachaidhean co-sheòrsach air a bhith aig a' chuid as motha nam daoine agus mar sin tha iad 'nan dà-mhiannaich. Bha beag-chuid de daoine a-mhàin air lorgadh (5-10%) a bhith gu glan iol-sheòrsach no co-sheòrsach. Air an làimh eile, tha beagcuid eadhon nas lugha de daoine lorgadh a tha air a ghabhail aig eòlasan feòlmhora ionanna leis na dà seòrsa, comharrachadh meidh tàlaidh no àrainn. Tha rannsachaidhean eile air a chomhairleachadh a chuir na h-iomraidhean am meud an tricead de dà-mhiannachd agus co-sheòrsachd anns na sluaighean daonna. Ge-tà, tha a smuain na h-àrainne na feòlmhorachd a' mealtainn gabhail ri leathann fhathast an-diugh agus tha i an co-bhoinn ri lorgaidhean 'san rìoghachd dhaonna agus an rìoghachd bheathach cho math ri rannsachaidhean bith-eòlasach nam caochlaidhean cruthach na h-eanchainne eadar sin a' buntainn ri suidheachaidhean gnèitheach eugsamhaile. Connsaich mòran dhaoine a bheil na mùthan eadar na h-aideachaidhean coitcheann is dìomhair timcheall suidheachaidhean gnèitheach seach ri beachdan comannach àicheanach timcheall cliathadh co-sheòrsach.
Sìolachadh an aghaidh brodagan
[deasaich | deasaich an tùs]Tha rannsachadh eòlasail a' maireann a-steach do tuairmsean eugsamhaile timcheall na cùisean a bheir èirigh do suidheachadh gnèitheach no modh. Tha seo a' gabhail a-staigh mus breith cùisean brogadail agus sìolachadh. Airson cùisean comannach de roghainn, faicibh ion-oibrichteachd gu h-ìosal.
Ion-oibrichteachd
[deasaich | deasaich an tùs]- Prìomh-aistean: Cùisean de suidheachadh gnèitheach & Co-sheòrsachd agus Eòlas-lèigheil
Tha connsachadh cudthromach a' maireann thar mar a tha 'cur suidheachaidhean gnèitheach dhuine roimh timcheall to sìolachadh an aghaidh brodagail cùisean. Tha còmhradh nas lugha 'maireann air co-dhiù tha 'n suidheachadh sin faiceallach. Mar sin, dham beachdan air ghabhail a-staigh gu leathann na h-àrainn-feòlmhorachd Kinsey, aonaich a' chuid as motha a bheil beag-chuidean a-mhàin "gu fìor" co-sheòrsach no iol-sheòrsach agus a bheil a' chuid as motha dà-mhiannach. An prìomh-beachd a bheil air chumail an ceartair a bheil gun amhail ur suidheachadh gnèitheach àraid chan urrainn dha atharraichte a bhith agus iad a bheil "buaidh" aig air a bhith nas cubhaidhe dà-mhiannach.
Iomairtean an aghaidh co-sheòrsachd
[deasaich | deasaich an tùs]Tha co-sheòrsachd mì-laghail ann an cuid de dhùthchannan: nam measg a' Ghaimbia.