Amphinomos et Anapias

Denarius triumviri Marci Herenni ː ex una parte caput Pietatis diadematum, ex altera Amphinomus patrem ferens. Circa 108 a.C.n.

Amphinomos et Anapias (Latine etiam Amphinomus et Anapis) in mythologia Graeca fuerunt fratres Catinenses, qui lavam lapidesque igneos ex improviso monte Aetna vicino evomente, non prius de salute sua et fuga cogitarunt quam parentes humeris sustulissent ut secum ferrent. Quod factum, ut insigne pietatis eximiae exemplum, a multis auctoribus antiquis memorabatur. Fuerunt etiam qui flammas viam eis sua sponte aperuisse adfirmare non dubitarint.^[1] Et in nummis scaena expressa est non tantum Catanensibus, sed etiam in denario Romano gentis Herenniae^[2] et alio a Sexto Pompeio in Sicilia tempore belli adversus triumviros percusso^[3] (ita enim dux Romanus ad suam pietatem alludebat qui patrem Pompeium Magnum ultum ibat^[4]). Praeterea Catanae, in Piorum Campo ubi sepulti erant, stabant statuae duorum heroum.

Aliquam similitudinem praebet haec fabula cum Aenea et Anchisa. Ultimis annis sedecimi saeculi suadente Fulvio Ursino, qui palatium Farnesinum decore ornandum curabat Hannibal Carracci hoc argumentum Romae in parietibus Camerini Farnese pinxit.

Fontes

Nummus aeneus et antiquus Catinensium fabulam illustrans.

Ausonius, Ordo urbium nobilium, XVI
Aetna (poema in Appendice Vergiliana traditum, olim Vergilio attributum) ː 624-645.
Claudianus, Carmina minora, XIII, 1, 48
Martialis libro septimo Epigrammaton 24.5
Pausanias, Descriptio Graeciae, X, 38, 4;
Seneca, De beneficiis, III, 37, 2
Silius Italicus, libro quarto decimo Punicorum 197.
Caius Iulius Solinus, de Mirabilibus mundi, 5, 15
Strabo, Geographica VI.2.3
Valerius Maximus libro quinto Factorum dictorumque memorabilium, capite quarto, exemplum externum quartum.

Sextus Pompeius hunc denarium capite patris ex una parte, Neptuno deo inter Amphinomum et Anapiam ex altera, signavit. Nam tunc Siciliam occupabat unde Romanis famem minitabatur.

Plura legere si cupis

Robertus Bedon, « Les pii fratres de Catane, Amphinomos et Anapias, chez Solin », in Mélanges Lazlone Havas, Acta Classica Universitatis Debreceniensis, XL-XLI, Debrecen (Hungaria), 2004 ː 339–354.
Stefania Santelia, La miranda fabula dei pii fratres in Aetna 603–645 ; con una nota di Pierfrancesco Dellin, Bari : Cacucci, 2012 Apud Guglum librorum
E. M. Zarrow, "Sicily and the Coinage of Octavian and Sextus Pompey: Aeneas or the Catanean Brothers?", The Numismatic Chronicle, 2003ː 123-135

Notae

↑ Poeta Aetnae et Seneca, exempli gratia.
↑ Ernest Babelon, Description historique et chronologique des monnaies de la République romaine, 1885 ː Herennia 1. Crawford 308/1. Nonnulli Herennii 'Siculi' cognominati erant, ut ille haruspex Gai Gracchi amicus, ad cuius pietatem secundum nonnullos interpretes hic denarius alludere videtur (Valerius Maximus IX.12.6).
↑ Ernest Babelon, Description historique et chronologique des monnaies de la République romaine, 1885 ː Pompeia 25-26. Crawford 511.3.
↑ Potuit etiam fieri ut hic denarius Catanae cusus sit. Non necessario tamen ː nam Sextus cognomen "Pium" sibi vindicabat.

[1] Poeta Aetnae et Seneca, exempli gratia.

[2] Ernest Babelon, Description historique et chronologique des monnaies de la République romaine, 1885 ː Herennia 1. Crawford 308/1. Nonnulli Herennii 'Siculi' cognominati erant, ut ille haruspex Gai Gracchi amicus, ad cuius pietatem secundum nonnullos interpretes hic denarius alludere videtur (Valerius Maximus IX.12.6).

[3] Ernest Babelon, Description historique et chronologique des monnaies de la République romaine, 1885 ː Pompeia 25-26. Crawford 511.3.

[4] Potuit etiam fieri ut hic denarius Catanae cusus sit. Non necessario tamen ː nam Sextus cognomen "Pium" sibi vindicabat.

[1]

[2]

[3]

[4]