Enéide

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

A fûga d'Enêa da Tröia - Dipinto do Federico Barocci

L'Enéide (in latìn: Aeneis) a l'é 'n poêma épico, scrîto tra-o 29 e-o 19 a.C. da-o poêta latìn Virgìlio, ch'a cónta a stöia de l'eröe troiàn Enêa dòppo a distruçión da çitæ de Tröia.

Contegnûo

(LA) «Arma virumque cano, Troiae qui primus ab oris Italiam fato profugus Laviniaque venit litora, multum ille et terris iactatus et alto vi superum, saevae memorem Iunonis ob iram, multa quoque et bello passus, dum conderet urbem inferretque deos Latio.»	(LIJ) «Cànto e àrmi e l'òmmo, che, pròfogo pe voéi do destìn, pe prìmmo da-e mænn-e de Tröia o razonzé l'Itàlia e-i lîdi de Lavinio, lê ch'o fù asbriòu asæ pe tære e pe mâ da-a fòrsa di dêi a càoza de l'îra de Giunón e ch'o sofrì ànche tànte pénn-e in goæra, pe fondâ a çitæ e portâ i dêi into Làçio, dónde s'òriginò a stìrpe latìnn-a e-i poæ Albani e-e miâge de l'èrta Rómma.»
(Enéide: I, 1-7)

Enêa, scapòu da-a çitæ de Tröia in sciàmme, o razônze e còste de Cartàgine, dôve o l'é òspitòu da-a regìnn-a Didón. A dònna a s'inamôa de l'eröe, ma quésto o vêgne reciamòu da Zôve, perché o dêve rispetâ o voéi do destìn e arivâ in Itàlia: cosci lê o repìggia o seu viâgio e-a regìnna a se soîcîda dòppo avéilo maledétto.

Enêa o desbàrca in Sicìlia dôve o célebra i rîti fùnebri di seu câi; arivòu a Cuma e consultòu a Sibila, o decìdde de anâ inti Ìnferi, dôve o l'incóntra o vêgio poæ Anchise ch'o ghe anónçia o gloriôzo futûro de Rómma, fondâ da a seu discendénsa.

L'eröe o l'arîva dónca into Làçio e-o strénze 'n pàtto co-o rè locâle, Latìn, a-o quæ o domànda a màn da fìggia Lavinia. Quèsta però a l'é za stæta proméssa a Turno, o rè di Rutuli: cosci ha inìçio 'na goæra, a-a fìn da quæ Enêa o bâtte o nemîgo.

Òpie inspiræ a l'Enéide

Rigoàrdo a-a letiatûa zenéize, Nicolìn Baçigalô o l'ha scrîto l'òpia "Eneide, ricordi di un reduce troiano in dialetto genovese", ch'a repìggia a stöia de l'Enéide de Virgìlio con træti umorìstici e sarcàstici ànche cóntra personàggi da Zêna di seu ténpi. Chi gh'é l'Eneide do Baçigalô scrita e in versción audio.

Âtri progètti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Enéide