Naar inhoud springen

Noors/Introductie2

Uit Wikibooks

Extra letters en uitspraak

[bewerken]

Het Noors heeft een paar extra letters, namelijk de å, æ en ø. Deze worden respectievelijk als oo of o, een langgerekte è en eu uitgesproken.

Andere letters en lettercombinaties

[bewerken]

y: als een uu met aan het einde een overgang naar i, met naar voren gerichte lippen uitgesproken

Zelfstandig naamwoord

[bewerken]

Het Noors heeft drie geslachten voor zelfstandig naamwoorden: mannelijk, vrouwelijk en onzijdig. Deze kunnen bepaald en onbepaald zijn. Bij onbepaald wordt er een en, ei of et bij respectievelijk een mannelijk, vrouwelijk of onzijdig woord geplaatst, bijvoorbeeld en mann (een man). Bij bepaalde woorden wordt er een en, a of et achter respectievelijk een mannelijk, vrouwelijk of onzijdig woord geplaatst, bijvoorbeeld huset (het huis). Toch mag je bij vrouwelijke woorden de mannelijke vorm gebruiken, dat doen de Noren zelf het meest. Bv. Jenten (het meisje) in plaats van Jenta (het meisje).

Geslacht Onbepaald Bepaald
Mannelijk en bart (een snor) barten (de snor)
Vrouwelijk ei jente (een meisje) jenta (het meisje)
Onzijdig et spørsmål (een vraag) spørsmålet (de vraag)

Meervoud

[bewerken]

In het meervoud wordt er achter onbepaalde woorden een -er achter het woord geplaatst, en bij bepaalde worden een -ene. Onzijdige woorden krijgen echter meestal geen uitgang in onbepaalde vorm.

Geslacht Onbepaald Bepaald
Mannelijk gutter (jongens) guttene (de jongens)
Vrouwelijk jenter (meisjes) jentene (de meisjes)
Onzijdig spørsmål (vragen) spørsmålene (de vragen)

Er zijn enkele uitzonderingen op deze regels.

Bijvoeglijke naamwoorden

[bewerken]

In het Noors kan het bijvoeglijk naamwoord drie vormen hebben:

  • Zonder uitgang, dit geldt als en of ei wordt gebruikt
  • Een -t als uitgang, na et
  • Een -e als uitgang wordt bij de overige gevallen gebruikt

Voorbeelden

[bewerken]
Geslacht Onbepaald enkelvoud Bepaald enkelvoud Onbepaald meervoud Bepaald meervoud
Mannelijk en pen bart (een mooie snor) den pene barten (de mooie snor) pene barter (mooie snorren) de pene bartene (de mooie snorren)
Vrouwelijk ei artig jente (een aardig meisje) den artige jenta (het aardige meisje) artige jenter (aardige meisjes) de artige jentene (de aardige meisjes)
Onzijdig et godt spørsmål (een goede vraag) det gode spørsmålet (de goede vraag) gode spørsmål (goede vragen) de gode spørsmålene (de goede vragen)

Werkwoorden

[bewerken]

Tegenwoordige tijd

[bewerken]

Werkwoorden zijn relatief makkelijk in het Noors, er is in de tegenwoordige tijd namelijk slechts één vorm voor alle personen

løpe rennen
jeg løper Ik ren
du løper jij rent
han løper hij rent
hun løper zij rent
vi løper wij rennen
dere løper jullie rennen
de løper zij rennen

Verleden en voltooide tijd

[bewerken]

Ook in de verleden en de voltooide tijd geldt dat er 1 vorm is voor alle personen, er zijn echter wel verschillende groepen.

groep 1
jeg sykler ik fiets
jeg syklet ik fietste
jeg har syklet ik heb gefietst
groep 2
jeg spiser ik eet
jeg spiste ik at
jeg har spist ik heb gegeten
onregelmatig
jeg går ik ga
jeg gikk ik ging
jeg har gått ik ben gegaan
sterke werkwoorden
jeg skriver ik schrijf
jeg skrev ik schreef
jeg har skrevet ik heb geschreven
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.