Naar inhoud springen

Koudum

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Koudum
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Koudum (Friesland)
Koudum
Situering
Provincie Friesland
Gemeente Súdwest-Fryslân
Coördinaten 52° 55′ NB, 05° 27′ OL
Algemeen
Oppervlakte 16,75[1] km²
- land 14,5[1] km²
- water 2,24[1] km²
Inwoners
(2023-01-01) 		2.795[1]
(167 inw./km²)
Woning­voorraad 1.296 woningen[1]
Overig
Postcode 8723
Netnummer 0514
Woonplaats­code 1966
Belangrijke verkeersaders N359
Website Officiële website
Foto's
Centrum van het dorp
Centrum van het dorp
Voormalige gemeentehuis
Voormalige gemeentehuis
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Súdwest-Fryslân

Koudum is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. Koudum ligt tussen Stavoren en de Fluessen aan de Koudumervaart en de N359.

In 2024 telde het dorp 2790 inwoners. In het postcodegebied van Koudum liggen de buurtschappen Galamadammen en Grote Wiske. Hoewel Koudum bekend staat als een watersportplaats is er maar een kleine haven aan de Koudumervaart. De grote jachthavens bevinden zich in de buurtschap Galamadammen.

Geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]

Het dorp is een kom- en centrumdorp dat is ontstaan uit drie bewoonde parallel lopende straten. De plaats is ontstaan op een brede pleistocene zandrug, ook wel een stuwwal genoemd op ongeveer 10 meter boven NAP. Het was in de late middeleeuwen al een groot dorp. Rond 1620 was er al sprake van zo'n 100 woningen.

In de 9e eeuw werd de plaats al genoemd als Coluuidum. In 1325 werd de plaatsnaam vermeld als Coldum, in 1398 als Koldem, in 1579 als Coldem en in 1845 als Koudum of Koldum.

De naam zou duiden op de ligging bij een kolen(branders)woud, van het Oudfriese woord col voor houtskool en widum, een bos of kreupelhout. Een andere mogelijke betekenis zou 'een hoog punt in een bos' zijn. Koudum lag op een hoogte die omringd werd door bossen en water.

Tot een gemeentelijke herindeling in 2011 was Koudum de gemeentezetel van de gemeente Nijefurd. Op diens beurt was Nijefurd in 1984 ontstaan uit de gemeente Hemelumer Oldeferd (waarvan Koudum de hoofdplaats was) en de steden Hindeloopen, Stavoren en Workum. In 2011 is de gemeente Nijefurd opgegaan in de nieuwe gemeente Súdwest-Fryslân.

In 2006 werd Koudum winnaar van de Europese dorpsvernieuwingsprijs uit 31 genomineerde dorpen uit elf Europese landen.

Martinikerk

Kerk

[bewerken | brontekst bewerken]

De kerk van het dorp is de protestantse Martinikerk. De zaalkerk met driezijdige koorsluiting dateert uit 1857 en werd gebouwd als opvolger van de kerk uit 1831.

Die kerk was zelf de opvolger van een kerk uit 1617. De kerk uit 1857 heeft een toren van twee geledingen en een ingesnoerde spits.

Molens

[bewerken | brontekst bewerken]
Molen De Vlijt

In de Molenbuurt staat de stellingmolen De Vlijt. In de omgeving van het dorp bevindt zich verder een Amerikaanse windmotor: de Windmotor Polder Folkertsma, ook wel Windmotor Koudum geheten. Net over de grens met Molkwerum staat de Windmotor Molkwerum.

Sport

[bewerken | brontekst bewerken]

De voetbalvereniging SV Oeverzwaluwen is onderdeel van omnisportvereniging Oeverzwaluwen, die ook een volleybal-, tennis- en- gymnastiekvereniging onder zich heeft. Verder is er in Koudum een zaalvoetbalteam, een ijsvereniging, biljartclub, damclub en een paardensportmanege.

In het oostelijk dorpsgebied ligt er tevens een golfbaan, met 18-holes.

Cultuur

[bewerken | brontekst bewerken]
de Richting Kunstwerk voor nieuwe woonwijk, van Hanshan Roebers

Het dorp heeft een dorpshuis, De Klink, gebouwd in 1968. Op het Frieslandplein is het Centrium gevestigd, een openluchtpodium. Verder is er een toneelvereniging Artiku, fanfarekorps Nij Libben, blaaskapel De Koudumer Hofkesjongers en zangkoor Sjonggroep Majim. Er zijn diverse galeries in het dorp.

De lokale omroep van de gemeente Súdwest-Fryslân heet Omroep Súdwest en is gevestigd in Koudum.

Onderwijs

[bewerken | brontekst bewerken]

Er waren twee basisscholen in Koudum, de openbare basisschool De Welle en de christelijke basisschool It Grovestinshôf, in 2017 samengevoegd tot samenwerkingsschool De Klimbeam. Voor middelbaar onderwijs is er het csg Bogerman Koudum (voor vmbo, havo en vwo) van het Bogerman College, dat sinds 2015 in de multifunctionele accommodatie De Swel is gevestigd.

Bekende (ex-)inwoners

[bewerken | brontekst bewerken]

De monumentaal ontwerper Hanshan Roebers (1941-) woont in het dorp. Hij ontwierp o.a. voor Koudum de Richting (2001, kunstwerk ter ere van een nieuwe woonwijk) en het Centrium (2015, openluchtpodium).

Geboren in Koudum

[bewerken | brontekst bewerken]

Overleden in Koudum

[bewerken | brontekst bewerken]

Openbaar vervoer

[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Koudum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Koudum&oldid=66924440"