kot
Wygląd
kot (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
- (1.1) zool. Felis catus Linnaeus[1], zwierzę domowe; zob. też kot domowy w Wikipedii
- (1.2) zool. każde zwierzę drapieżne z rodziny Felidae G. Fischer[2], o smukłym ciele, miękkiej sierści i długim ogonie
- (1.3) łow. samiec zająca
- (1.4) pot. kłąb kurzu zbierającego się w zakamarkach mieszkania
- (1.5) daw. młode zwierzę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- odmiana:
- (1.1-4)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kot koty dopełniacz kota kotów celownik kotu kotom biernik kota koty narzędnik kotem kotami miejscownik kocie kotach wołacz kocie koty - (2.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kot koty dopełniacz kota kotów celownik kotowi kotom biernik kota kotów narzędnik kotem kotami miejscownik kocie kotach wołacz kocie koty ndepr. M. i W. lm: (ci) kotowie
- przykłady:
- (1.1) Kot goni za myszą.
- (1.1) A jaki jest twój kot?[3]
- (1.2) Koty umieszczone są w północnym sektorze zoo.
- (1.3) On wczoraj złapał kota.
- (1.4) Rozalia zamiotła koty kurzu pod dywan.
- (2.1) Najbardziej ekscytującym aspektem służby wojskowej jest bycie kotem.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) kot miauczy / drapie / mruczy / poluje / marcuje • dać kotu mleka • karmić / dokarmiać / głaskać / hodować / oswoić / trzymać / pielęgnować kota • pokarm dla kotów • wystawa kotów rasowych • łasić się jak kot • chodzić cicho jak kot • poruszać się jak kot • opiekować się kotem • bawić się / chodzić na spacer z kotem • bezdomny / bezpański kot
- synonimy:
- (1.1) kot domowy; żart. dachołaz, dachowiec; pogard. sierściuch, futrzak; reg. pozn. kociamber, gw. lwow. kacaraba
- (1.4) farfocel
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- (1.1) kot bengalski • kot perski • kot syjamski • kot europejski • kot norweski leśny • kot nubijski
- (1.2) kot bagienny • kot bengalski • kot błotny • kot nubijski • kot trzcinowy
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kotka ż, kocica ż, kocię n, kocik mzw, kocur mzw, kociarz mos, kociara ż, kocimiętka ż, kociarstwo n, kociamber mos/mzw, kociokwik mrz
- czas. kocić się, kocić ndk., okocić dk., wykocić dk., kotować ndk.
- przym. koci, kociarski, kotny, kotowaty
- przysł. kocio
- tem. słow. kocio-
- związki frazeologiczne:
- bawić się jak kot z myszą / bawić się w kotka i myszkę • biegać jak kot oparzony / biegać jak kot zagorzały • bodaj tak kot płakał • być łasym jak kot na myszy • gw. bystry jak Maćków kot • chadzać jak kot własnymi drogami / kot zawsze chadza własnymi ścieżkami • chodzić jak kot po gorącej blasze • ciągnąć kota • dostać kota / dostawać kota • drzeć koty • drzeć się jak pies z kotem / gryźć się jak pies z kotem / lubić się jak pies z kotem / zgodzić się jak pies z kotem / żreć się jak pies z kotem / żyć jak pies z kotem • fałszywy jak kot • jak kot z pęcherzem • kochliwy jak kot w marcu • kota paść • kot mu za uchem wrzeszczy • kot Schrödingera • kot w butach • kot zawsze spada na cztery łapy • daw. koty w prawie • kupować kota w miechu[4] / kupować kota w worku • mieć kota • mieć kota na punkcie • mieć minę jak kot srający na puszczy / mieć minę jak kot srający na pustyni • myszy tańcują, gdy kota nie czują • nie głaskać kota pod włos • odwracać kota ogonem / wykręcać kota ogonem • parszywy jak kot • patrzeć jak kot na szperkę • pierwsze koty za płoty • pogonić kota / popędzić kota • puszczać kota na czysto • rzygać jak kot • spaść jak kot na cztery łapy • spaść na cztery łapy • tłusty kot • widzieć jak kot • w marcu koty, w kwietniu psy, a dopiero w maju my • w nocy wszystkie koty są bure / w nocy wszystkie koty są czarne / w nocy wszystkie koty są szare • tyle, co kot napłakał • znać się jak kot na kwaśnym mleku
- zobacz też: przysłowia o kotach
- etymologia:
- od prasł. *kotъ[5][6] → kot (1.1), od łac. cattus[5]
- por. białor. кот, dial. bułg. кот, dial. czes. kot, dłuż. kót, ros. кот, dial. słc. kot i ukr. кіт
- por. ang. cat, hiszp. gato, niem. Katze, szw. katt i wł. gatto
- dzikie koty określano w czasach prasłowiańskich nazwą *stьbljь[6], od czego pochodzi pol. żbik, zob. tamże
- uwagi:
- zob. też kot w Wikicytatach
- (1.1-2) zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki
- tłumaczenia:
- abazyński: (1.1) цгвы (cgvy)
- abchaski: (1.1) ацгә (acgw)
- aceh: (1.1) mië
- adygejski: (1.1) кӏэтыу (č̣̍ătəw)
- afrykanerski: (1.1) kat
- ajnoski: (1.1) チャペ (cape)
- akan: (1.1) agyinamoa
- albański: (1.1) mace ż
- alemański: (1.1) Chatz ż
- amharski: (1.1) ድመት
- angielski: (1.1) cat; (1.4) dust bunny; (2.1) freshman
- arabski: (1.1) قط, هر, marok. arab. مش, libij. arab. قطوسة, libij. arab. قطوس
- awarski: (1.1) кето
- bambara: (1.1) jakuma
- baskijski: (1.1) katu
- bawarski: (1.1) Katz
- białoruski: (1.1) кот m
- bretoński: (1.1) kazh
- bułgarski: (1.1) котка ż
- chiński standardowy: (1.1) 猫 (māo)
- chorwacki: (1.1) mačka ż
- czeski: (1.1) kočka ż
- dolnołużycki: (1.1) kócka ż
- duński: (1.1) kat w; (1.2) kat w
- esperanto: (1.1) kato
- estoński: (1.1) kass
- farerski: (1.1) ketta, kattur
- fiński: (1.1) kissa
- francuski: (1.1) chat m; (1.3) hase ż; (1.4) pot. mouton m, pot.chaton m; (2.1) slang. bleu m
- friulski: (1.1) gjat
- fryzyjski: (1.1) kat
- galicyjski: (1.1) gato
- górnołużycki: (1.1) kóčka
- grenlandzki: (1.1) qitsuk
- gruziński: (1.1) კატა (k'at'a)
- hausa: (1.1) mussa
- hawajski: (1.1) pōpoki
- hebrajski: (1.1) חתול m (chatúl)
- hindi: (1.1) बिल्ली ż (billī)
- hiszpański: (1.1) gato m; (1.2) felino m; (1.4) mota de polvo ż
- indonezyjski: (1.1) kucing
- interlingua: (1.1) catto
- irlandzki: (1.1) cat
- islandzki: (1.1) köttur m
- japoński: (1.1) 猫 (ねこ, neko)
- jawajski: (1.1) ꦏꦸꦕꦶꦁ / kucing
- jidysz: (1.1) קאַץ ż (kac)
- joruba: (1.1) ológbò, ológìnní, músù, èse
- kabylski: (1.1) amcic
- karelski: (1.1) kazi, kaži
- karpatorusiński: (1.1) мачка ż, мацур m (samiec)
- kaszubski: (1.1) pùjk m, kòt m
- kataloński: (1.1) gat, moix
- kazachski: (1.1) мысық
- keczua: (1.1) misi
- kikuju: (1.1) mbaka
- kirgiski: (1.1) мышык
- koreański: (1.1) 고양이 (koyangi)
- ladyński: (1.1) giat
- litewski: (1.1) katė ż
- łaciński: (1.1) felis ż
- łotewski: (1.1) kaķis
- macedoński: (1.1) мачка ż
- malajski: (1.1) kucing
- maltański: (1.1) qattus
- mongolski: (1.1) муур
- nepalski: (1.1) बिरालो (birālō)
- niderlandzki: (1.1) kat
- niemiecki: (1.1) Katze ż
- norweski (bokmål): (1.1) katt m
- norweski (nynorsk): (1.1) katt m
- nowogrecki: (1.1) γάτα ż
- orija: (1.1) ବିଲେଇ (bilēi)
- ormiański: (1.1) կատու
- perski: (1.1) گربه (gorbe)
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
- portugalski: (1.1) gato m
- prowansalski: (1.1) cat
- romansz: (1.1) giat
- rosyjski: (1.1) кошка ż, кот m (samiec); (2.1) дух
- rumuński: (1.1) pisică ż
- sanskryt: (1.1) ओतु, काहल
- sardyński: (1.1) gattu
- serbski: (1.1) мачка ż
- slovio: (1.1) kot
- słowacki: (1.1) mačka ż
- słoweński: (1.1) mačka ż
- sranan tongo: (1.1) puspusi
- suahili: (1.1) paka
- sycylijski: (1.1) jattu m
- szkocki: (1.1) cat
- szwedzki: (1.1) katt w; (1.4) dammråtta w
- średnio-wysoko-niemiecki: (1.1) katze ż
- tahitański: (1.1) mīmī
- tajski: (1.1) แมว
- turecki: (1.1) kedi
- tuvalu: (1.1) puusi
- udmurcki: (1.1) коӵыш (kočyš)
- ukraiński: (1.1) кіт m
- uzbecki: (1.1) mushuk
- walijski: (1.1) cath
- warajski: (1.1) kucing
- wepski: (1.1) kaži
- węgierski: (1.1) macska
- wilamowski: (1.1) koc
- włoski: (1.1) gatto m
- zulu: (1.1) ikati klasa 5/6, ingobe klasa 5/6
- źródła:
- ↑ Hasło „Felis catus” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
- ↑ Hasło „Felidae” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
- ↑ KOT JAKO CZŁOWIEK
- ↑ Antoni Danysz, Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi, „Język Polski” nr 8–10, s. 249.
- ↑ 5,0 5,1 Hasło „kot” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
- ↑ 6,0 6,1 Этимологический словарь славянских языков, red. O. Trubaczow, A. Żurawlоw, t. XI, Moskwa 1974-, s. 209 i 210.
kot (esperanto (morfem))
[edytuj]- wymowa:
- znaczenia:
- (1.1) błoto
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pochodne:
- rzecz. koto, kotisto, kotejo, kotkavaĵo, kotskrapilo, kotŝirmilo
- czas. koti, enkotiĝi, senkotigi
- przym. kota
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- Morfem oficjalnie zatwierdzony w roku 1905 (Fundamento de Esperanto). Baza Radikaro Oficiala: grupa 8.
- źródła:
- zapisy w ortografiach alternatywnych:
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
kot (język słoweński)
[edytuj]- wymowa:
- znaczenia:
spójnik
- (1.1) jak
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła: