Doksepina

Doksepina
	Wzory strukturalne diastereoizomerów doksepiny
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	(E,Z)-3-(dibenzo[b,e]oksepin-11(6H)-ylideno)-N,N-dimetylopropano-1-amina
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C19H21NO
Masa molowa	279,38 g/mol
Wygląd	białe, krystaliczne ciało stałe
	Identyfikacja
Numer CAS	1668-19-5 (chlorowodorek)
PubChem	667477
DrugBank	DB01142
SMILES
	CN(C)CC\C=C1/C2=CC=CC=C2COC2=CC=CC=C12
Właściwości
	Gęstość
	1,122 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	4,9 mg/l
	w innych rozpuszczalnikach
	niższe alkohole, chloroform
Temperatura topnienia	184 °C
Temperatura wrzenia	413 °C
Napięcie powierzchniowe	48,1 dyna/cm
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Niebezpieczeństwo
Zwroty H	H301
Zwroty P	P301+P310
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
	Toksyczny; (T)
Zwroty R	R25
Zwroty S	S36/37/39, S45
Temperatura zapłonu	121 °C
Numer RTECS	HQ4375000
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	D04AX01, N06AA12
Farmakokinetyka
Biodostępność	25%
Okres półtrwania	17 h
Metabolizm	wątrobowy
Wydalanie	z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie, dożylnie, domięśniowo
	Multimedia w Wikimedia Commons

Doksepina (łac. doxepinum) – organiczny związek chemiczny stosowany jako trójpierścieniowy lek przeciwdepresyjny o umiarkowanej sile działania, pochodna dibenzoksepiny.

Farmakokinetyka

Lek wchłania się szybko z przewodu pokarmowego i w krótkim czasie znika z krążenia, przenikając do tkanek. Pokarm nie ma wpływu na całkowitą biodostępność preparatu oraz na jego parametry farmakokinetyczne. Doksepina jest metabolizowana w wątrobie, głównym metabolitem jest desmetylodoksepina, która również wykazuje działanie przeciwdepresyjne. Okres półtrwania leku jest długi i wynosi 17 h. Doksepina wydalana jest głównie z moczem, prawie wyłącznie w postaci metabolitów. Lek przenika przez barierę krew-łożysko i do mleka matki.

Wskazania

Doksepina stosowana jest w:

łagodnych i umiarkowanych zaburzeniach nerwicowych ze współwystępującymi objawami somatycznymi,
nerwicach narządowych,
zaburzeniach depresyjnych, również tych wywołanych schorzeniami organicznymi,
depresji z objawami lękowymi, niepokojem,
zaburzeniach depresyjnych, nerwicowych i lękowych związanych z leczeniem alkoholizmu.

Przeciwwskazania

nadwrażliwość na doksepinę lub którykolwiek składnik preparatu (w tym na laktozę)
zaburzenia maniakalne,
ciężkie schorzenia wątroby,
jaskra z zamkniętym kątem przesączania,
zatrzymanie moczu (związane np. z przerostem gruczołu krokowego), bezmocz,
ciąża i karmienie piersią,
u dzieci poniżej 12 roku życia (ze względu na brak badań w tej grupie wiekowej).

Ostrzeżenia specjalne

Doksepina, jak większość leków przeciwdepresyjnych, może nasilać objawy depresji, a także być przyczyną pojawiania się myśli i epizodów samobójczych oraz samookaleczeń, szczególnie na początku leczenia. Wiąże się to ze stopniowym działaniem leku. Rodzinę i bliskich chorego należy poinformować, by bacznie obserwowali chorego i zgłaszali lekarzowi prowadzącemu leczenie wszelkie niepokojące symptomy, takie jak: nagłe zmiany nastroju, apatia, zmiany w zachowaniu oraz inne objawy, które choćby w małym stopniu świadczyć mogą o pojawieniu się myśli samobójczych. Zaleca się również, by lek podawany był choremu przez osoby, które się nim zajmują.
Doksepina nie powinna być podawana chorym z różnymi typami manii, dwubiegunową chorobą afektywną, ze względu na możliwość nasilenia objawów maniakalnych. Konieczna jest więc jednoznaczna diagnoza, odrzucająca powyższe zaburzenia psychiczne, szczególne okres depresyjny w chorobie dwubiegunowej.
Należy zwracać szczególną uwagę na chorych w podeszłym wieku, którzy zażywają doksepinę. Leczenie takich osób należy zacząć od małych dawek, monitorując w trakcie leczenia ich stan.
Stan pacjentów z padaczką, blokiem serca, świeżym zawałem, leczonych doksepiną, powinien być dokładnie i regularnie monitorowany.

Interakcje

Nie należy stosować doksepiny łącznie z inhibitorami MAO.

Cymetydyna może powodować wahania stężenia doksepiny, co z kolei wpływać może na skuteczność leczenia. Odradza się zażywanie cymetydyny łącznie z doksepiną.
Inne leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe oraz etanol mogą nasilać działanie doksepiny oraz potęgować wywoływane przez nią efekty uboczne.
Doksepina nie powinna być podawana z lekami sympatykomimetycznymi.
Środki stosowane w znieczuleniu ogólnym, w połączeniu z doksepiną, mogą prowadzić do arytmii i niedociśnienia/nadciśnienia. Należy więc zachować dużą ostrożność podczas podawania narkozy.
Doksepina zmniejsza skuteczność leków obniżających ciśnienie krwi, takich jak: debryzochina, klonidyna, guanetydyna, betanidyna, oraz nitratów podawanych podjęzykowo.
Barbiturany przyspieszają metabolizm doksepiny.
Doksepina zwiększa stężenie doustnych hormonów tarczycy. Konieczne jest więc zmniejszenie ich dawki podczas jednoczesnego podawania doksepiny.

Działania niepożądane

Występują rzadko i nie mają nasilonego charakteru. Najczęściej występuje suchość w jamie ustnej, zaparcia i senność. Rzadziej pojawiają się:

zatrzymanie moczu (u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego),
obfite pocenie się,
zaburzenia wzroku (nieostre widzenie),
eozynofilia,
agranulocytoza i zaburzenia funkcjonowania szpiku kostnego,
trombocytopenia,
leukopenia,
zaburzenia produkcji krwi (plamica i niedokrwistość hemolityczna).

Obserwowano również występowanie reakcji alergicznych oraz objawów ze strony ośrodkowego układu nerwowego, szczególnie u osób nadużywających alkoholu i narkotyków oraz u osób starszych.

Inne zastosowania

Istnieją dobrze udokumentowane doniesienia o wysokiej skuteczności doksepiny w leczeniu:

atopowego zapalenia skóry^[2], kiedy to doksepinę stosuje się w postaci 5% kremu,
chronicznych zespołów bólowych^[3], w tym bólów nowotworowych^[4], fibromialgii^[5] i neuralgii^[6],
bezsenności^[7].

Preparaty

Jeżeli nie podano inaczej, we wszystkich preparatach doksepina występuje w postaci chlorowodorku.

Doxepin – Pliva Kraków – kapsułki 10 i 25 mg oraz roztwór do wstrzykiwań 25 mg/ml,
Doxepin 10 i Doxepin 25 – Teva Pharmaceuticals (daw. Polfa Kutno) – kapsułki 10 i 25 mg.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Według ChemSpider.
↑ Cooper K. D., Hanifin J. M., Ho V. C., Kang S., Krafchik B. R., Margolis D. J., Schachner L. A., Sidbury R., Sieck C. K., Whitmore S., Van Voorhees A. S., Postępowanie w atopowym zapaleniu skóry. Aktualne (2004) zalecenia American Academy of Dermatology, Medycyna Praktyczna 06/2004, s. 71–74.
↑ McCleane G., Topical application of doxepin hydrochloride can reduce the symptoms of complex regional pain syndrome: a case report, Injury, styczeń 2002; 33(1):88-9.
↑ Epstein J. B., Epstein J. D., Epstein M. S., Oien H., Truelove E. L., Pubmed_ResultsPanel. Pubmed_DefaultReportPanel. Pubmed_RVDocSum Doxepin rinse for management of mucositis pain in patients with cancer: one week follow-up of topical therapy, Special Care in Dentistry, marzec-kwiecień 2008; 28(2):73-7.
↑ Godfrey R. G., Pubmed_ResultsPanel. Pubmed_DiscoveryPanel. Pubmed_Discovery_RA&linkpos=3&log$=relatedreviews&logdbfrom=pubmed A guide to the understanding and use of tricyclic antidepressants in the overall management of fibromyalgia and other chronic pain syndromes, Archives of Internal Medicine, 27 maja 1996; 156(10):1047-52.
↑ McCleane G., Topical application of doxepin hydrochloride, capsaicin and a combination of both produces analgesia in chronic human neuropathic pain: a randomized, double-blind, placebo-controlled study, British Journal Clinical Pharmacology, lipiec 2000; 49(6):574–579.
↑ Corser B., Hull S., Koshorek G., Lankford A., Rogowski R., Roth T., Schwartz H., Seiden D., Efficacy and Safety of Doxepin 1 mg, 3 mg, and 6 mg in Adults with Primary Insomnia, Sleep, 1 listopada 2007; 30(11): 1555–1561.

Bibliografia

J. Podlewski, A. Chwalibogowska-Podlewska, Leki współczesnej terapii, Split Trading, Warszawa 2005, wyd. 17, ISBN 83-85632-82-4.
Ulotka dla pacjenta.
Informacja o leku w DailyMed.
Małgorzata Rzewuska: Leczenie zaburzeń psychicznych. Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 2006. ISBN 83-200-3354-3.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[ref-1] Według ChemSpider.

[2] Cooper K. D., Hanifin J. M., Ho V. C., Kang S., Krafchik B. R., Margolis D. J., Schachner L. A., Sidbury R., Sieck C. K., Whitmore S., Van Voorhees A. S., Postępowanie w atopowym zapaleniu skóry. Aktualne (2004) zalecenia American Academy of Dermatology, Medycyna Praktyczna 06/2004, s. 71–74.

[3] McCleane G., Topical application of doxepin hydrochloride can reduce the symptoms of complex regional pain syndrome: a case report, Injury, styczeń 2002; 33(1):88-9.

[4] Epstein J. B., Epstein J. D., Epstein M. S., Oien H., Truelove E. L., Pubmed_ResultsPanel. Pubmed_DefaultReportPanel. Pubmed_RVDocSum Doxepin rinse for management of mucositis pain in patients with cancer: one week follow-up of topical therapy, Special Care in Dentistry, marzec-kwiecień 2008; 28(2):73-7.

[5] Godfrey R. G., Pubmed_ResultsPanel. Pubmed_DiscoveryPanel. Pubmed_Discovery_RA&linkpos=3&log$=relatedreviews&logdbfrom=pubmed A guide to the understanding and use of tricyclic antidepressants in the overall management of fibromyalgia and other chronic pain syndromes, Archives of Internal Medicine, 27 maja 1996; 156(10):1047-52.

[6] McCleane G., Topical application of doxepin hydrochloride, capsaicin and a combination of both produces analgesia in chronic human neuropathic pain: a randomized, double-blind, placebo-controlled study, British Journal Clinical Pharmacology, lipiec 2000; 49(6):574–579.

[7] Corser B., Hull S., Koshorek G., Lankford A., Rogowski R., Roth T., Schwartz H., Seiden D., Efficacy and Safety of Doxepin 1 mg, 3 mg, and 6 mg in Adults with Primary Insomnia, Sleep, 1 listopada 2007; 30(11): 1555–1561.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]