Flossie Wong-Staal
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Tytuł naukowy |
profesor nauk biologicznych |
| Uczelnia | |
| Stanowisko |
professor emerytowany UCSC |
| Strona internetowa | |
Flossie Wong-Staal, z domu Wang Yi Ching (chiń. 黄以静; pinyin Huáng Yǐjìng ur. 27 sierpnia 1947 w Guangzhou, zm. 8 lipca 2020 w San Diego[2][3]) – chińsko-amerykańska wirusolog i biolog molekularny. Była pierwszą osobą, która sklonowała wirus HIV i określiła funkcje jego genów, co było ważnym krokiem w udowodnieniu, że HIV jest przyczyną AIDS. Profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego (UCSD). Była współzałożycielką i, po przejściu na emeryturę w UCSD, dyrektorem naukowym firmy Immusol (później iTherX Pharmaceuticals)[4].
Dzieciństwo
[edytuj | edytuj kod]Urodzona jako Wong Yee Ching w Kantonie w Chinach w 1947 r. W 1952 r. wraz z rodziną wyemigrowała do Hongkongu. Uczęszczała tam do katolickiej szkoły dla dziewcząt i wykazywała się zdolnościami naukowymi. Pod wpływem sugestii nauczycieli zmieniła imię na anglosaskie. W 1965 r. wyjechała na studia do USA[5].
Kariera naukowa
[edytuj | edytuj kod]Gdy ukończyła 18 lat opuściła Hongkong, aby studiować na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, gdzie zdobyła stopień licencjata w dziedzinie mikrobiologii, a następnie w 1972 roku uzyskała stopień doktora w dziedzinie biologii molekularnej. Kontynuowała badania na UCSD jako post-doc[5].
W 1974 r. dołączyła do grupy Roberta Gallo w Narodowym Instytucie Raka (NCI) i zajęła się badaniami retrowirusów[6].
W 1983 roku, w tym samym czasie co Luc Montagnier, Wong-Staal wraz z innymi członkami grupy Roberta Gallo odkryli, że HIV jest przyczyną AIDS. Dwa lata później Wong-Staal sklonowała HIV, a następnie zakończyła genetyczne mapowanie wirusa. Jej wyniki pozwoliły na opracowanie testów na nosicielstwo HIV[7].
W 1990 zespół naukowców na czele z Wong-Staal studiował działanie białka wirusowego tat w szczepie HIV-1 na wzrost komórek w zmianach patologicznych mięsaka Kaposiego, które często występują u chorych na AIDS[8]. Badacze przeprowadzili testy na różnych komórkach, które zawierały białko tat i obserwowali szybkość proliferacji w komórkach zakażonych HIV-1 i zdrowych komórkach śródbłonka. Wong-Staal użyła specyficznego typu analizy komórek, znanego jako immunoprecypitacja do tego, aby wykryć obecność zmian patologicznych mięsaka Kaposiego w komórkach z różną ilością białka tat. Wyniki tych badań wykazały, że ilość białka tat wewnątrz komórek zakażonych HIV-1 jest bezpośrednio związana z liczbą zmian patologicznych u pacjenta. Wyniki te miały istotne znaczenie w rozwoju nowych metod leczenia HIV/AIDS u pacjentów, którzy cierpią z powodu tych niebezpiecznych zmian[9].
W 1990 roku przeniosła się z NCI do Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego i kontynuowała badania w dziedzinie HIV i AIDS. W 1994 roku została mianowana przewodniczącą nowo utworzonego Center for AIDS Research[10]. W tym samym roku została wybrana na członka Institute of Medicine United States National Academies[11].
W latach 1990. jej badania koncentrowały się na terapii genowej, z pomocą rybozymu („molekularnych nożyc”) do redukcji poziomu HIV w komórkach macierzystych. Protokół przez nią skonstruowany był drugim, który zdobył finansowanie rządu USA[potrzebny przypis].
W 2002 r. w związku z przejściem na emeryturę została profesorem emerytowanym UCSD. Objęła wówczas stanowisko dyrektora naukowego w biofarmaceutycznej firmie Immusol, którą założyła podczas pracy w UCSD. Uznając potrzebę rozwoju leków na wirusowe zapalenie wątroby typu C (powodowane przez HCV), przebranżowiła Immusol w kierunku terapii HCV i zmieniła jego nazwę na iTherX Pharmaceuticals[potrzebny przypis]. W tym samym roku magazyn Discover umieścił Wong-Staal na liście pięćdziesięciu najbardziej wybitnych kobiet-naukowców[4][12].
Jej dorobek publikacyjny to współautorstwo ponad 350 artykułów w czasopismach naukowych, w tym ok. 70 w Science i Nature[13][14]. Jej wskaźnik Hirscha wynosi 102 (2018)[13].
W 2007 roku gazeta „Daily Telegraph” umieściła Wong-Staal na 32. miejscu „Listy 100 żyjących geniuszy”[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wong-Staal, Flossie. 2007. (ang.).
- ↑ Gary Robbins: Flossie Wong-Staal, pioneering UCSD virologist who helped identify AIDS cause, dies. sandiegouniontribune.com, 2020-07-09. [dostęp 2020-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-10)]. (ang.).
- ↑ Faye Flam: Flossie Wong-Staal, Who Unlocked Mystery of H.I.V., Dies at 73. nytimes.com, 2020-07-17. [dostęp 2020-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-10)]. (ang.).
- ↑ a b Immusol Chief Scientific Officer, Flossie Wong-Staal, Ph.D., Named One of Top 50 Women Scientists. trove.nla.gov.au, 2002-10-15. [dostęp 2018-09-08]. (ang.).
- ↑ a b Flossie Wong-Staal. www.biography-center.com. [dostęp 2018-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-12)]. (ang.).
- ↑ Notable Asian Americans. Gale Research, 1995. (ang.).
- ↑ World of Health. Gale Group, 2000. (ang.).
- ↑ L. Ratner i inni, Complete nucleotide sequence of the AIDS virus, HTLV-III, „Nature”, 313 (6000), 1985, s. 277–284, DOI: 10.1038/313277a0, PMID: 2578615 (ang.).
- ↑ B. Ensoli i inni, Tat protein of HIV-1 stimulates growth of cells derived from Kaposi’s sarcoma lesions of AIDS patients, „Nature”, 345 (6270), 1990, s. 84–86, DOI: 10.1038/345084a0, PMID: 2184372 (ang.).
- ↑ World of Microbiology and Immunology. Gale, 2003. (ang.).
- ↑ UCLA Alumni: Flossie Wong-Staal ’68, Ph.D. ’72 [online], alumni.ucla.edu [dostęp 2018-09-14] (ang.).
- ↑ Kathy A. Svitil: The 50 Most Important Women in Science. discovermagazine.com, 2002-11-01. [dostęp 2018-09-14].
- ↑ a b Baza danych Web of Science.
- ↑ Baza danych Scopus.
- ↑ Top 100 living geniuses. [dostęp 2018-09-08].