Kuklik zwisły

Kuklik zwisły
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	kuklik
Gatunek	kuklik zwisły
	Nazwa systematyczna
	Geum rivale L.; Sp. pl. 1:501. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kuklik zwisły (Geum rivale) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych. Występuje w rejonie Kaukazu, środkowej Azji, w strefie umiarkowanej Ameryki Północnej^[4]. Pospolity w całej Polsce, zarówno na niżu, jak i w górach.

Morfologia

Pokrój: Wysokość 37–100 cm.
Łodyga: Wyprostowana, szorstka, czewonobrunatna, ogruczolona w górnej części. Pod ziemią roślina posiada nierozgałęzione, skośnie rosnące i krótkie kłącze.
Liście: Odziomkowe długoogonkowe, przerywanopierzaste o ząbkowanych odcinkach, górne łodygowe krótkoogonkowe, z drobnymi przylistkami. Szczytowy liść duży, okrągły, trójklapowy.

Kwiaty: Kwiaty czerwonobrunatne na zewnątrz, żółtokremowe wewnątrz, dzwonkowate. Wyrastają na dość długich, cienkich i zwisających szypułkach (stąd polska nazwa gatunkowa rośliny), w czasie owocowania szypułka wyprostowuje się. Płatki korony pięciokrotne (podobnie kielich i kieliszek) szerokie, zawężone w paznokieć, odwrotnie jajowate. Kwiaty posiadają także dodatkowy, złożony z 5 listków kieliszek, który tak jak i kielich jest owłosiony. Wewnątrz kwiatu liczne pręciki i słupki o dwuczłonowych szyjkach.
Owoce: Niełupki zakończone hakowato, osadzone na trzoneczku (karpoforze), tworzące główkowaty owoc zbiorowy.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie pospolicie w lasach, zaroślach, olszynach, na mokrych łąkach, brzegach rzek, strumyków, rowów. W górach rośnie aż po piętro alpejskie. Kwiaty są przedsłupne. Kwitną w maju i czerwcu, zapylane są przez owady.

Zmienność

Tworzy mieszańce z kuklikiem pospolitym^[5].

Zastosowanie

Roślina lecznicza, obecnie używana tylko w lecznictwie ludowym^[6]. Surowcem zielarskim jest korzeń (Radix Gei rivalis), który zawiera geinę (glikozyd), garbniki, kwasy organiczne i substancje goryczowe^[6]. Działa ściągająco, antyseptycznie, przeciwzapalnie^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
↑ Geum rivale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 431-432. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989. ISBN 83-04-03281-3.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).

[iucn-3] Geum rivale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Szweykowscy-4] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 431-432. ISBN 83-214-1305-6.

[5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[A-6] Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989. ISBN 83-04-03281-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]