Kwas diatrozowy

Kwas diatrozowy
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	kwas 3,5-bis(acetyloamino)-2,4,6-trijodobenzoesowy
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. acidum amidotrizoicum
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C11H9I3N2O4
Masa molowa	613,92 g/mol
Wygląd	biały proszek
	Identyfikacja
Numer CAS	117-96-4; 737-31-5 (sól sodowa)
PubChem	2140
DrugBank	DB00271
SMILES
	CC(=O)NC1=C(C(=C(C(=C1I)C(=O)O)I)NC(=O)C)I
InChI
	InChI=1S/C11H9I3N2O4/c1-3(17)15-9-6(12)5(11(19)20)7(13)10(8(9)14)16-4(2)18/h1-2H3,(H,15,17)(H,16,18)(H,19,20)
	InChIKey
	YVPYQUNUQOZFHG-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	słabo rozpuszczalny
Temperatura topnienia	>300 °C
logP	3,3
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-08-20]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 0 0
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	V08AA01
Stosowanie w ciąży	kategoria C
Farmakokinetyka
Procent wchłaniania	3%
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie, doodbytniczo, dożylnie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kwas diatrozowy (łac. acidum amidotrizoicum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, związek jodu, jonowy środek cieniujący, stosowany w diagnostyce obrazowej chorób przewodu pokarmowego i układu moczowego u ludzi oraz innych ssaków oraz w leczeniu niedrożności smółkowej.

Budowa i mechanizm działania

Kwas diatrozowy jest pozytywnym środkiem cieniującym pochłaniającym promieniowanie rentgenowskie silniej od tkanek^[6]. Stosowane sole sodu oraz megluminy, ulegają w środowisku wodnym dysocjacji na jony o wysokiej osmolalności^[6], co może wywoływać niekorzystny wpływ na organizm szczególnie w przypadku niewystarczającego nawodnienia^[5].

Zastosowanie

radiologiczne badanie przewodu pokarmowego (także w skojarzeniu z siarczanem baru)^[5]
tomografia komputerowa narządów jamy brzusznej^[5]
radiologiczne badanie układu moczowego (uretrografia wsteczna, cystografia mikcyjna)^[3]
leczenie niepowikłanej niedrożności smółkowej^[5]

Kwas diatrozowy znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)^[7].

Kwas diatrozowy jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2018)^[8].

Działania niepożądane

Kwas diatrozowy może powodować następujące działania niepożądane u ponad 1% pacjentów: wymioty, nudności, biegunka^[5]. Aspiracja kwasu diatrozowego do płuc może spowodować obrzęk płuc^[9].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Diatrizoic acid, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 2140 (ang.).
↑ Amidotrizoic Acid SC-SC-217621 Material Safety Data Sheet [online], Santa Cruz Biotechnology [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-21] (ang.).
↑ ^a ^b Cystografin Diatrizoate Meglumine Injection USP 30% [online], Bracco Diagnostics Inc., 2015 [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-10] (ang.).
↑ Diatrizoate (Intravenous route) [online], Truven Health Analytics, 2018 [dostęp 2018-08-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Gastrografin (660 mg + 100 mg)/ml, roztwór doustny i doodbytniczy – Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Rejestr Produktów Leczniczych [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-21] .
↑ ^a ^b KatarzynaK. Kulig KatarzynaK., Radiofarmaceutyki i środki cieniujące stosowane w diagnostyce obrazowej, [w:] Chemia leków, Alfred Zejc (red.). Maria Gorczyca (red.), Warszawa: PZWL, s. 810–813, ISBN 978-83-200-3652-7 .
↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List [online], Światowa Organizacja Zdrowia, 2017, s. 36 [dostęp 2018-08-20] (ang.).
↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej [online], Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 16 kwietnia 2018 [dostęp 2008-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-23] .
↑ Jan K.J.K. Podlewski Jan K.J.K., AlicjaA. Chwalibogowska-Podlewska AlicjaA., Leki współczesnej terapii online [online], Medical Tribune Polska [dostęp 2018-08-20] .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[PubChem-1] Diatrizoic acid, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 2140 (ang.).

[SCB-2] Amidotrizoic Acid SC-SC-217621 Material Safety Data Sheet [online], Santa Cruz Biotechnology [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-21] (ang.).

[Cystografin-3] Cystografin Diatrizoate Meglumine Injection USP 30% [online], Bracco Diagnostics Inc., 2015 [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-10] (ang.).

[PubMed-4] Diatrizoate (Intravenous route) [online], Truven Health Analytics, 2018 [dostęp 2018-08-20] (ang.).

[Gastrografin-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Gastrografin (660 mg + 100 mg)/ml, roztwór doustny i doodbytniczy – Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Rejestr Produktów Leczniczych [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-21] .

[Kulig-6] KatarzynaK. Kulig KatarzynaK., Radiofarmaceutyki i środki cieniujące stosowane w diagnostyce obrazowej, [w:] Chemia leków, Alfred Zejc (red.). Maria Gorczyca (red.), Warszawa: PZWL, s. 810–813, ISBN 978-83-200-3652-7 .

[WHO_2017-7] WHO Model List of Essential Medicines 20th List [online], Światowa Organizacja Zdrowia, 2017, s. 36 [dostęp 2018-08-20] (ang.).

[Wykaz_2018-8] Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej [online], Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 16 kwietnia 2018 [dostęp 2008-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-23] .

[MPD-9] Jan K.J.K. Podlewski Jan K.J.K., AlicjaA. Chwalibogowska-Podlewska AlicjaA., Leki współczesnej terapii online [online], Medical Tribune Polska [dostęp 2018-08-20] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]