Marek Križ
| męczennik, kanonik | |
 Marko | |
| Data i miejsce urodzenia |
1580 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 września 1619 |
| Czczony przez | |
| Beatyfikacja | |
| Kanonizacja |
2 lipca 1995 |
| Wspomnienie | |
Marek Križ (Krzyżewczanin), (węgr.) Kőrösi Márk, (łac.) Marcus Crisinus (ur. 1580 w Križevci, zm. 7 września 1619 w Koszycach) – święty Kościoła katolickiego, ksiądz, kanonik ostrzyhomski[1], ofiara prześladowań religijnych okresu wojny trzydziestoletniej, jeden z Koszyckich Męczenników.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Przypuszczalnie jego prawdziwe nazwisko brzmiało Stjepinac, ale przyjęto nazwisko od miejsca w którym się urodził. Podstawy wiedzy zdobywał w szkole jezuickiej[2] w Grazu, a studia odbył w Collegium Germanicum w Rzymie (1611–1615). Po złożeniu święceń kapłańskich powrócił do kraju i po roku na polecenie kard. Piotra Pazmany rozpoczął pracę dydaktyczną początkowo jako wykładowca, później jako rektor seminarium w Tyrnawie. Od 1618 roku administrował benedyktyńskim[2] opactwem na terenie dzisiejszej dzielnicy Koszyc w Szeplaku (Siplak). Po wybuchu wojny wspólnie z Stefanem Pongraczem prowadził ośmiodniowe rekolekcje. Po otwarciu bram miasta przez kalwinów dla oddziałów Gabora Bethlena dowodzonych przez Jerzego Rakoczego początkowo chciano wymordować wszystkich miejscowych katolików. Ostatecznie na śmierć skazani zostali kapłani. W nocy z 7 na 8 września uwięzionych księży próbowano nakłonić do apostazji, a następnie poddano torturom. Marek Križ, który był najstarszym ze straconych męczenników został ścięty toporem razem z Melchiorem Grodzieckim[a].
Beatyfikowany 15 stycznia 1905 roku w Rzymie przez papieża Piusa X wraz z współtowarzyszami męczeństwa, a kanonizowany z Melchiorem Grodzieckim i Stefanem Pongraczem 2 lipca 1995 roku w Koszycach przez Jana Pawła II[3].
W ikonografii przedstawiany jest w stroju kanonickim[2]. Jego relikwie znajdują się od 1636 roku w kościele w Tyrnawie. Jego wspomnienie obchodzone jest w dzienną rocznicę śmierci[2].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jako datę śmierci przyjmuje się w wypadku ściętych M. Grodzieckiego i M. Križa 7 września.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Święty Melchior Grodziecki, prezbiter i męczennik. [dostęp 2010-09-13].
- ↑ a b c d Santa Sede: San Marco Crisini (Krizevcanin). [dostęp 2010-09-13]. (wł.).
- ↑ St Mark of Križevci. [dostęp 2010-09-13]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H–Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 529/531. ISBN 83-7097-464-3.