Prenk Jakova
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność |
1936–1969 |
Prenk Jakova, także Prenkë Jakova, Preng Jakova (ur. 27 czerwca 1917 w Szkodrze, zm. 16 września 1969 w Szkodrze[1]) – albański muzyk i kompozytor.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z rodziny rzemieślniczej o bogatych tradycjach muzycznych, był synem Kola Dede Jakovy. W latach 1929–1934 uczył się w gimnazjum Illiricum w Szkodrze.
Już jako dziecko występował w amatorskim zespole muzycznym, który założył w Szkodrze franciszkanin Martin Gjoka, grając tam na klarnecie. Potem występował w zespołach, powstałych przy organizacjach patriotycznych Vllaznia i Bogdani. Mając 19 lat założył własny zespół muzyczny, działający przy liceum Illyricum, w którym występowało 36 osób, w wieku 9-16 lat. W tej grupie debiutowało kilku znanych potem muzyków albańskich jak: Çesk Zadeja, Tish Daija, Zef Gruda i Tonin Harapi. W latach 1936–1938 pracował jako nauczyciel we wsi Bërdicë, w prefekturze Szkodry. Prowadził tam m.in. zajęcia z muzyki, grając na gitarze i klarnecie. W 1939 r. zakupił fisharmonię marki Settimio Sopreni. W tym samym roku został mianowany nauczycielem we wsi Orosh w krainie Mirdite. Rok później przeniósł się do Szkodry.
Jakova nie ukończył studiów muzycznych, chociaż w latach 1941–1943 studiował w konserwatorium w Rzymie, w klasie klarnetu. Po powrocie do kraju poświęcił się komponowaniu i organizowaniu koncertów w rodzinnej Szkodrze. W 1944 podjął pracę w miejscowym Domu Młodzieży, gdzie prowadził zajęcia dla młodych partyzantów[1]. Po śmierci jego brata, który zginął w walce z partyzantami komunistycznymi, Prenk został aresztowany i spędził 11 miesięcy w więzieniu[2]. Po wyjściu z więzienia pracował jako nauczyciel muzyki w szkole i w domu kultury[2].
Wśród skomponowanych przez niego utworów większość stanowią pieśni ludowe, pieśni partyzanckie i pieśni masowe, ale także romanse i kantaty[3]. Był także kompozytorem większych form scenicznych. W 1941 napisał melodramat dla dzieci, do formy melodramatu powrócił w 1952 komponując dzieło Żołnierze ludu (alb. Ushtaret e popullit). Najważniejszym dziełem Jakovy była pierwsza opera albańska Mrika (z librettem Llazara Siliqiego, w reżyserii Andrei Skanjetiego), której premiera odbyła się w grudniu 1958 w szkoderskim Teatrze Migjeni[1]. Dziesięć lat później wystawił w Szkodrze drugą swoją operę: Gjergj Kastrioti Skenderbeu, która odniosła znaczący sukces w Albanii[3].
Nieuleczalna choroba jego matki spowodowała, że kompozytor załamał się psychicznie i 9 września 1969 wyskoczył z okna Pałacu Kultury w Szkodrze[1]. Zmarł tydzień później w szpitalu z powodu odniesionych obrażeń.
Za swoją działalność artystyczną otrzymał nagrodę państwową oraz pośmiertnie tytuł Artysty Ludu (alb. Artist i Popullit)[2]. Imię Jakovy noszą szkoły muzyczne w Szkodrze, Prisztinie i w Gjakove, a także ulice w zachodniej części Tirany, w Gjakove i w Mitrowicy.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Me 27 qershor 1917 lindi Prenk Jakova, kompozitor i shquar shqiptar. voal.ch. [dostęp 2018-07-07]. (alb.).
- ↑ a b c Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 567-568. (alb.).
- ↑ a b Prenk Jakova (1917-1969), kompozitor i shquar dhe themeluesi i gjinisë së operës kombëtare shqiptare. radiokosovaelire.com. [dostęp 2022-08-21]. (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Isa Alibali: Prenkë Jakova: jeta dhe veprimtaria muzikore. Tirana: 2005. ISBN 99927-841-7-2. (alb.).
- Abaz Hoxha: Enciklopedi e kinematografise shqiptare. Tirana: 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.).
- Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: 1999. (alb.).
- Profil artysty na stronie Szkodry. shkoder.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-05)].