Wskaźnik DALY
Wskaźnik DALY (z ang. disability-adjusted life years „lata życia skorygowane niesprawnością”) – wskaźnik stosowany do określenia stanu zdrowia danego społeczeństwa. Wyraża łącznie lata życia utracone wskutek przedwczesnej śmierci bądź uszczerbku na zdrowiu w wyniku urazu lub choroby.
Twórcami koncepcji wskaźnika DALY byli: Christopher Murray z Uniwersytetu Harvarda oraz Alan Lopez z WHO[1].
Wskaźnik DALY służy do pomiaru obciążenia chorobami w badanej populacji. Przydaje się przy identyfikacji głównych przyczyn obciążenia chorobami oraz przy rozdzielaniu środków na zwalczanie tych przyczyn. Dodatkowo pozwala na ocenę skuteczności podejmowanych działań w procesie monitorowania zmian w obciążeniu chorobami lub poprzez ocenę DALY zyskanych przez zastosowanie danej interwencji.
Jeden DALY oznacza utratę jednego roku w zdrowiu[2]. Przyczyną tej utraty może być przedwczesna umieralność lub inwalidztwo.
Wskaźnik DALY pozwala dokładnie śledzić i rejestrować skutki chorób (upośledzenie, inwalidztwo) bądź okaleczeń wskutek urazów. Analizy z użyciem DALY ujawniają również informacje o niezdrowych nawykach (palenie tytoniu, brak ruchu itd.) i to, jakim są one obciążeniem dla społeczeństwa.
Wskaźnik wykorzystywany jest przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i inne instytucje zajmujące się zdrowiem publicznym do określenia wpływu stanu zdrowia obywateli na sytuację społeczną i gospodarczą społeczeństwa[3].
Można go analizować według różnych kryteriów: choroby, regionu, wieku, płci itd[4].
DALY obliczane są jako suma YLL (utraconych potencjalnych lat życia) oraz YLD (lat utraconych przez niepełnosprawność):[5]
- DALY = YLL + YLD
Lata utracone przez niepełnosprawność (YLD) obliczane jest jako liczba lat przeżytych w niepełnosprawności przemnożona razy wagę niepełnosprawności. Najczęściej wykorzystywane są wagi ustalane w badaniu Global burden of disease (Globalne obciążenie chorobami)[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wysocki MJ, Sakowska I, Car J. Miary obciążeń zdrowotno-społecznych - nowe mierniki sytuacji zdrowotnej ludności. „Przegl Epidemiol”. 59, 2005.
- ↑ Prezes AOTMiT: w polityce zdrowotnej musimy uwzględniać także jakość życia - Polityka zdrowotna [online], www.rynekzdrowia.pl [dostęp 2019-02-13] (pol.).
- ↑ a b Światowa Organizacja Zdrowia: Global Burden of Disease. [dostęp 2014-01-19]. (ang.).
- ↑ Murray CJ, Ezzati M, Flaxman AD, Lim S, Lozano R, Michaud C et al.. GBD 2010: design, definitions, and metrics. „Lancet”. 380 (9859), s. 2063–6, 2013. DOI: 10.1016/S0140-6736(12)61899-6. (ang.).
- ↑ Arie Havelaar, Methodological choices for calculating the disease burden and cost-of-illness of foodborne zoonoses in European countries, Med-Vet-Net, 2007 [dostęp 2008-04-05].
