Ulica Mała w Warszawie
| Nowa Praga | |||||||||||||||||||
 Ulica Mała, widok z ul. Konopackiej w kierunku zachodnim (2015) | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||
 52°15′30,2″N 21°02′15,3″E/52,258389 21,037583
| |||||||||||||||||||
Ulica Mała – ulica w dzielnicy Praga-Północ w Warszawie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wytyczona w roku 1877 na gruntach przejętych od prywatnego właściciela, Ludwika Walusińskiego. Według umowy, nowo utworzona ulica miała pozostawać przez pewien czas jego własnością, pod warunkiem utrzymywania porządku i udostępnienia jej dla celów mieszkaniowych i komunikacyjnym wszystkim mieszkańcom. W procesie zabudowywania ulicy można wyróżnić cztery wyraźne fazy, bowiem każda z nich przyniosła inne realizacje:
- 1880−1886 – budynki o małomiasteczkowej architekturze, o wysokości do trzech kondygnacji (m.in. kamienica pod nr. 1 z roku 1880 wybudowana dla Teodora Kozłowskiego).
- 1884−1900 – budynki o gabarycie dochodzącym do czterech kondygnacji, z wystrojem sztukatorskim na fasadach, ale zazwyczaj drewnianej konstrukcji - przykładem jest tu kamienica pod nr. 10 z roku 1896 wybudowana dla Stanisława Runda. Otrzymała m.in. sztukatorskie maszkarony, naczółki okien i profilowane gzymsy.
- 1901−1910 – budynki o gabarycie dochodzącym do czterech kondygnacji, jednak już obficiej dekorowane - przykładem jest neoklasycystyczna kamienica pod nr. 11 z roku 1901 wybudowana dla Rosjanina Anisima Puguńca. Projektowana być może przez Antoniego Kluczewicza, który często tworzył dla inwestorów rosyjskiego pochodzenia i chętnie sięgał do motywów klasycystycznych.
- 1911−1913 – budynki pięciokondygnacyjne, o niepalnej konstrukcji - przykładem jest tu kamienica pod nr. 13 A z roku 1911, wybudowana dla Romualda Nazimka, właściciela innej kamienicy przy pobliskiej ul. Inżynierskiej. Przykład wczesnego modernizmu o wystroju tkwiącym jeszcze w stylistyce eklektyzmu i secesji.
Zabudowa ulicy ocalała w czasie II wojny światowej[1].
W 2006 roku układ urbanistyczny oraz zespół budowlany znajdujący się przy ulicy zostały do rejestru zabytków[2].
W kulturze masowej
[edytuj | edytuj kod]- Z powodu zachowania niemal całej dawnej zabudowy, ulica Mała wielokrotnie służyła za plan filmowy, udając przedwojenną Warszawę. Stała się plenerem zdjęciowym m.in. w filmach Pianista Romana Polańskiego, Korczak Andrzeja Wajdy, Dziewczęta z Nowolipek Barbary Sass oraz Cafe pod Minogą Bronisława Broka[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dorota Wilkiewicz: Ulice i uliczki naszej Pragi. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Pragi, 1999, s. 63. ISBN 83-906889-2-1.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2023 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 17. [dostęp 2023-07-25].
- ↑ Paweł Elsztein: Moja Praga. Warszawa: Dom Wydawniczy Syrenka, 2002, s. 246–247, 249. ISBN 83-914909-8-X.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 10. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, s. 444. ISBN 83-88372-28-9.