Mučnina
Za ostala značenja, vidi Mučnina (razvrstavanje).
| Nauzea | |
|---|---|
lat. | Nausea |
 | |
| Specijalnost | Gastroenterologija, emetology |
| Klasifikacija i eksterni resursi | |
| ICD-10 | R11 |
| ICD-9 | 787.0 |
Mučnina, tkđ. muka (lat. nausea – nauzea), specifični je fiziološki i psihološki, osećaj nelagodnosti i gađenja u grlu, donjem delu grudnog koša i stomaku. Može se opisati kao osećaj povećanog pritiska[1] u želucu i najčešće je praćena povraćanjem.[2] Mučninu često prate i drugi simptomi kao što su:
- pojačano lučenje pljuvačke;
- vrtoglavica;
- svetlucanje pred očima;
- teško gutanje;
- promena temperature kože, praćena znojenjem;
- ubrzano lupanje (rad) srca;
- grčevi u stomaku;
- osećaj gađenje;
- otežano disanje;
- ubrzana peristaltika (creva) itd.[3],[4]
Mučnina često nastaje kao psihička manifestacija akta povraćanja, ali i kao posledica mnogih psihičkih ali i organskih bolesti pojedinih organa (moždane duplje, grudne duplje, trbušne duplje – žučne kese, tankog i debelog creva, slepog creva, gušterače itd.).[1] U toku trovanja raznim hemijskim materijama, boravka u atmosferi sniženog atmosferskog pritiska (hipoksija), upotrebe alkohola, zloupotrebe droge, kafe, cigareta i za vreme lečenja brojnim lekovima, pojava mučnine je česta. Zbog sve veće upotrebe hemoterapija citostaticima mučnina je prisutna u 29% bolesnika na ovoj terapiji.[5][6] Ako se tome dodaju i brojne mučnine koje potiču od tumoroznog procesa, postoperativnih zahvata, radioterapije i/ili drugih procedura, pojava mučnine u bolesnika sa tumorom prisutna je u 10% do 90% slučajeva. [7]
Mučnina je svesno prepoznavanje podsvesnog nadražaja pojedinih područja kičmene moždine, koji je neposredno povezan sa centrom za povraćanje ili je sam njegov deo.[8] Mučnina nastaje nakon prerade informacija, odnosno aferentnih signala koji dolaze iz želuca preko parasimpatikusnih vlakana u koru velikog mozga, ali i iz nižih delova mozga. Ona će izostati ukoliko je povraćanje centralnog porekla, odnosno ukoliko ga ne izazivaju stimulusi iz želuca i drugih delova digestivnog trakta već nastaje pod uticajem impulsa iz centralnog nervnog sistema.[8]
- ↑ 1,0 1,1 Pešić H. Lj. Interna propedevtika, Prosveta, Niš, 1991.
- ↑ Ristić S. M. Klinička propedevtika, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1990.
- ↑ Morrow GR, Rosenthal SN: Models, mechanisms and management of anticipatory nausea and emesis. Oncology 53 (Suppl 1): 4-7, 1996.
- ↑ Nausea and Vomiting Posećeno: 06. februara 2010.(en)
- ↑ „Anticipatory Nausea and Vomiting”. Pristupljeno 06. 02. 2010. (en)
- ↑ Aapro MS, Kirchner V, Terrey JP: The incidence of anticipatory nausea and vomiting after repeat cycle chemotherapy: the effect of granisetron. Br J Cancer 69 (5): 957-60, 1994.PUBMED Abstract Posećeno: 6. februara 2010. (en)
- ↑ Andrykowski MA: Defining anticipatory nausea and vomiting: differences among cancer chemotherapy patients who report pretreatment nausea. J Behav Med 11 (1): 59-69, 1988. PUBMED Abstract Posećeno: 6. februara 2010.(en)
- ↑ 8,0 8,1 Arthur C. Guyton Medicinska fiziologija, Medicinska knjiga, Beograd/Zagreb, 1990