Сораман

Ауыл
Сораман Сораман
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Учалы районы
Ауыл советы	Амангилде
Координаталар	54°01′20″ с. ш. 59°00′19″ в. д.
Милли состав	башҡорттар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 253 810 006
ОКТМО коды	80 653 410 126
Сораман

Сораман — Башҡортостандың Учалы районындағы ауыл, Амангилде ауыл советына ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны — 291 кеше. Почта индексы — 453748, ОКАТО коды — 80253810006.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Учалы): 69 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ҡаҙаҡҡол): 9 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Урал-Тау): 39 км

Тарихы

Сораман ауылына XVIII быуаттың 2-се яртыһында Нуғай даруғаһы Теләү улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә, Ҡарайылға буйында нигеҙ һалған. Абруйлы аҫаба кешеһе Сораман Абдулваһапов тәүге төпләнеүсе була. 1786 йылда ул Ҡаратабын һәм Теләү улусары араһындағы ыҙан сиктәрен билдәләүҙә ҡатнашҡан. Уның улы Ғүмәр Сораманов 1791—1836 йылдарҙа йәшәй. Ауылда 1795 йылда 17 хужалыҡта 116 кеше йәки 66 ир-ат һәм 55 ҡатын-ҡыҙ иҫәпләнгән. Быуат уртаһына, 1866 йылда, халыҡ һаны өс тапҡырға арта, 60-ҡа яҡын йортта — 324 кеше йәшәгән.

Ике урында, Аҡбилйылға һәм Арҡайыл йылға буйҙарында июнь-август айҙарында күсенеп йөрөгәндәр. 22 хужалыҡта йәшәгән 275 кешегә 118 ат, 202 һыйыр, 200 һарыҡ, 6 кәзә булған. Шулай уҡ игенселек менән шөғөлләнгәндәр. 1842 йылда барыһына 88 бот ужым һәм 1506 бот яҙғы иген сәселгән. Ғабиҙулла Аҙнабаев йылына 140-ар бот сәскән.

1920 йылда 87 хужалыҡта 444 кеше йәшәй. Сораман Ғәбиҙуллиндың һыу тирмәне эшләгән. Ауылда мәсет булған.

Бөгөнгө көндә ауылда Озёрный урта мәктәбе филиалы — башланғыс мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб, мәсет бар.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)	345
1920 йыл 26 август	444
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	454
1959 йыл 15 ғинуар	380
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	288
2002 йыл 9 октябрь	332
2010 йыл 14 октябрь	291	151	140	51,9	48,1

Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, күпселек милләт — башҡорттар (100 %).

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Билдәле шәхестәр

• Абдуллин Мөхәррәм Лотфулла улы (рус. Абдуллин Мухарям Лутфуллович) (1917 — ?) — 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының 294-се кавалерия полкында һуғышҡан. Өлкән сержант.
• Ғәләүетдинов Ишмөхәмәт Ғилметдин улы (1.01.1948—10.10.2015), телсе-төркиәтсе, ҡурайсы, йәмәғәт эшмәкәре. Рәсәй Федерацияһы Гуманитар фәндәр академяһының мөхбир ағзаһы, Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты (1995), филология фәндәре докторы (1992), профессор (1994). Рәсәй Федерацияһының (2005) һәм Башҡорт АССР-ының (1986) атҡаҙанған мәҙәниәт, Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2008).
• Шәрипов Фәиз Вилдан улы (27.02.1979) — ҡурайсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы.

Урамдары

• Һаҙ урамы (рус. Болотная улица)
• Йәштәр урамы (рус. Молодежная улица)
• Яр буйы урамы (рус. Набережная улица)
• Мәктәп урамы урамы (рус. Школьная улица)
• Үҙәк урам (рус. Центральная улица)

Тирә-яҡ мөхит

Ер-һыу атамалары

• Керәкә шишмәһе
• Мамыҡташ тауы

Һылтанмалар

• Сораман // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 23. — ISBN 978-5-295-04683-4.