róża

Podobna pisownia: roza • rozza • roză • roża • roža • Róza • Róża • róža • rōza

róża (język polski)

wymowa:: ^?/i, IPA: [ˈruʒa], AS: [ruža]; ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) bot. rodzaj krzewów z rodziny różowatych; zob. też róża w Wikipedii

(1.2) kwiat róży (1.1)

(1.3) med. bakteryjna choroba skóry wywołana przez paciorkowce ropne; zob. też róża (choroba) w Wikipedii

(1.4) geol. skupienie kryształów w formie rozety; zob. też róża (geologia) w Wikipedii

(1.5) jeden z motywów w heraldyce; zob. też Poraj (herb szlachecki) w Wikipedii

(1.6) zmarszczka na korze kryjąca sęk; zob. też róża (wada drewna) w Wikipedii

(1.7) rel. grupa wiernych odmawiająca różaniec

(1.8) kulin. pot. cząstka kwiatu kalafiora lub brokuła

(1.9) łow. zgrubienie u nasady poroża zwierzyny płowej

(1.10) przedmiot przypominający różę (1.2)

(1.11) gw. węzeł, kokarda^[1]

(1.12) slang. przestęp. choroba weneryczna^[2]

(1.13) slang. więz. kara dyscyplinarna^[2]

(1.14) uczn. pochwała, nagroda^[2]

odmiana:

(1.1-7)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	róża	róże
dopełniacz	róży	róż
celownik	róży	różom
biernik	różę	róże
narzędnik	różą	różami
miejscownik	róży	różach
wołacz	różo	róże

przykłady:: (1.1) W tym roku zasadzę w ogrodzie róże.; (1.2) Chłopak dał swojej dziewczynie piękną różę na Dzień Kobiet.; (1.3) Do zakażenia różą dochodzi w wyniku urazu mechanicznego lub miejscowego upośledzenia krążenia.; (1.4) Róże barytowe bywają znajdowane na pustyniach w towarzystwie róż gipsowych.; (1.5) W herbie Rola widnieje srebrna róża w czerwonym polu i trzy kroje w rosochę.; (1.6) Na wszystkich gatunkach drzew z grubą, płytkową korowiną, występują róże kryjące sęki.; (1.7) Nasza róża spotyka się co piątek, o osiemnastej u pani Jadzi.; (1.8) Do zupy, należy podzielić brokuł na róże.; (1.9) Wyrastające z możdżeni poroże składa się z dwóch tyk, na których wyróżnia się róże, perły i odnogi.; (1.10) Urodzinowy tort Jacka ozdobiony był czekoladowymi różami.

składnia:

kolokacje:: (1.1) polna / dzika róża • róża ogrodowa / pnąca / miniaturowa / wielkokwiatowa / krzewiasta • hodować / pielęgnować / sadzić / przycinać / nawozić / pielić / rozsadzać róże; (1.2) bukiet / wiązanka / kosz róż • wręczyć / wręczać / podarować / przysłać róże • dziewczyna jak róża; (1.3) róża zgorzelinowa / pęcherzowa / krwotoczna / pełzająca (wędrująca) / nawrotowa • róża nowotworowa; (1.4) róża piaskowa • róża kamienna • róża pustyni • róża gipsowa • róża barytowa

synonimy:: (1.1) lud. babicha^[3], babidupa^[3], szypszyna^[3]; (1.2) książk. peryfr. królowa kwiatów; gw. (Górny Śląsk) rouza; (1.4) skupienie rozetowe

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:: (1.1) róża alpejska, róża bengalska, róża damasceńska, róża francuska, róża herbaciana, róża indyjska, róża jabłkowata, róża polna, róża stulistna^[2]

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. różanecznik^[4] m, różaniec m, różowiec m, Róża ż, Różyczka ż, różyca^[4] ż, różowce nmos, różowe nmos, różowate nmos, różanka^[4] ż

zdrobn. różyczka ż

czas. różowić ndk., różowieć ndk., zaróżowieć dk., zróżowieć dk., podróżować

przym. różany^[4], różowy^[4], różowawy, różowiutki, różańcowy, różowaty^[4]

przysł. różowo, różano

związki frazeologiczne:: nie ma róży bez kolców • życie usłane różami • droga usłana różami • róża Lutra • róża wiatrów • róża kompasowa • róża jerychońska • Róża Wschodu • na gnój i różę słońce jednako świeci • nie czas żałować róż, gdy płoną lasy • i na starym krzaku róże kwitną • podobne jak róża do makówki • między cierniem kwitną róże • w domu pokrzywa, róża za domem • róży co szkodzi, choć w pokrzywach stoi • po różach chodzić / po różach stąpać • kto róże zrywa, skaleczon bywa^[5], słać róże pod nogi^[5]

etymologia:: (1.1) łac. rosa^[1]; (1.3) < (1.1) podobieństwo koloru^[1]; (1.9) < (1.1) podobieństwo formy^[1]

uwagi:: (1.1) Istnieją także w botanice nazwy zawierająca słowo róża, które dotyczą roślin nienależących do różowatych; por. chińska róża, róża jerychońska, włoska róża i in.^[2]; (1.3) nie mylić z: różyczka, różyca; zob. też róża (ujednoznacznienie) w Wikipedii; zob. też róża w Wikicytatach

tłumaczenia:

angielski: (1.1) rose
arabski: (1.1) وردة ż, ورد
baskijski: (1.1) arrosa
białoruski: (1.1) ружа ż; (1.2) ружа ż
bułgarski: (1.1) роза ż
chorwacki: (1.1) ruža ż
czeski: (1.1) růže ż; (1.2) růže ż; (1.3) růže ż; (1.10) růže ż
dolnołużycki: (1.1) roža ż
duński: (1.1) rose w
esperanto: (1.1) rozo, rozarbo, rozujo; (1.2) rozo
fiński: (1.1) ruusu
francuski: (1.1) rose ż
górnołużycki: (1.1) róža ż
gruziński: (1.1) ვარდი (vardi)
hebrajski: (1.1) ורד ż
hiszpański: (1.1) rosal m; (1.2) rosa ż; (1.3) erisipela ż; (1.7) rosario m; (1.10) rosa ż
ido: (1.1) rozo; (1.2) rozo
islandzki: (1.1) rós ż
japoński: (1.1) 薔薇 (bara), バラ; (1.2) バラ; (1.10) バラ
jidysz: (1.1) רויז ż (rojz)
kaszubski: (1.1) róża ż
kataloński: (1.1) rosa ż; (1.2) rosa ż
litewski: (1.1) rožė ż
łaciński: (1.1) rosa ż
niemiecki: (1.1) Rose ż
norweski (bokmål): (1.1) rose
nowogrecki: (1.1) ροδή ż, τριανταφυλλιά ż; (1.2) ρόδο n, τριαντάφυλλο n; (1.3) ερυσίπελας n
osmański: (1.1) گول
rosyjski: (1.1) роза ż
rumuński: (1.1) trandafir m; (1.2) trandafir m
słowacki: (1.1) ruža ż; (1.2) ruža ż; (1.3) ruža ż; (1.10) ruža ż
szwedzki: (1.1) ros w
turecki: (1.1) gül
ukraiński: (1.1) троянда ż, рожа ż; (1.3) рожа ż, бешиха ż
węgierski: (1.1) rózsa
wilamowski: (1.1) rūz ż, ruz ż; (1.2) rūz ż, ruz ż; (1.3) rūz ż, ruz ż; (1.4) rūz ż, ruz ż; (1.5) rūz ż, ruz ż; (1.6) rūz ż, ruz ż; (1.7) rūza, ruza

źródła:

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 17.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 18.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Łukasz Łuczaj, Dziko rosnące rośliny jadalne użytkowane w Polsce od połowy XIX w. do czasów współczesnych, „Etnobiologia polska”, vol. 1/2011, s. 110.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 24.
↑ ^5,0 ^5,1 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 23.

róża (język kaszubski)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) róża

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

[Nowakowska17"-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 17.

[Nowakowska18"-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 18.

[Łuczaj-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Łukasz Łuczaj, Dziko rosnące rośliny jadalne użytkowane w Polsce od połowy XIX w. do czasów współczesnych, „Etnobiologia polska”, vol. 1/2011, s. 110.

[Nowakowska24-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 24.

[Nowakowska23-5] 5,0 ^5,1 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 23.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]