An-225 Mrija
 An-225 Mrija (2018) | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Załoga |
6 |
| Historia | |
| Data oblotu |
21 grudnia 1988 |
| Wycofanie ze służby |
27 lutego 2022 (zniszczenie) |
| Liczba egz. |
1 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Ciąg |
229,5 kN każdy |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
88,40 m |
| Długość |
84,00 m |
| Wysokość |
18,10 m |
| Powierzchnia nośna |
905 m² |
| Masa | |
| Własna |
200 000 kg |
| Użyteczna |
250 000 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
850 km/h |
| Prędkość przelotowa |
800 km/h |
| Prędkość minimalna |
250 km/h |
| Pułap |
10 000 m |
| Zasięg |
15 400 km[1] |
| Dane operacyjne | |
| Rzuty | |
| |
An-225 „Mrija” (ukr. Ан-225 «Мрія», z ukr. мрiя – marzenie; kod NATO „Cossack”) – sześciosilnikowy samolot transportowy radzieckiej produkcji, pochodzący z biura konstrukcyjnego Olega Antonowa, zbudowany w zakładzie O.K. Antonowa w Kijowie; najdłuższy i najcięższy samolot w historii lotnictwa (pod względem rozpiętości skrzydeł zajmuje miejsce trzecie[2]), zniszczony na ziemi w czasie rosyjskiego ataku na port lotniczy Kijów-Hostomel[3][4].
Geneza i porównanie
[edytuj | edytuj kod]Samolot zaprojektowano w celu przenoszenia wahadłowca kosmicznego Buran oraz części rakiety Energia, jednak – z uwagi na zaniechanie programu Buran – nie używano go dłużej w tym celu[2].
Jedyny istniejący do 2022 An-225 Mrija był używany komercyjnie od 2001 przez ukraińskie linie Antonov Airlines do transportowania ładunków wielkogabarytowych i był wykorzystywany do przewożenia ich po całym świecie. Międzynarodowy kod samolotowy tej maszyny to UR-82060, a jej znak wywoławczy ADB350F[2].
Nie był jednak to największy pod względem wymiarów samolot w historii – był nim amerykański Hughes H-4 Spruce Goose. H-4 miał większą rozpiętość skrzydeł, ale był zdecydowanie krótszy oraz miał mniejszą masę (oparty na drewnianej konstrukcji); H-4 wykonał tylko jeden lot, po którym zrezygnowano z jego eksploatacji i rozbudowy[5][6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy egzemplarz
[edytuj | edytuj kod]Zbudowano jeden kompletny latający egzemplarz samolotu. Maszyna powstała na podstawie samolotu An-124 Rusłan poprzez przedłużenie jego kadłuba o 14,9 m i przeprojektowanie części ogonowej[7]. Podwójne usterzenie ogonowe miało umożliwić loty z Buranem przyczepionym do grzbietu (pojedynczy statecznik pionowy znajdowałby się w aerodynamicznym „cieniu” promu i nie spełniałby swego zadania). Również skrzydła pochodziły z Rusłana: w części środkowej wstawiono nowy szerszy centropłat z dwoma dalszymi, identycznymi jak u An-124, silnikami, zwiększając rozpiętość o 15,1 m. Prototyp wykonał pierwszy lot 21 grudnia 1988 r. Podczas trzygodzinnego lotu 22 marca 1989 roku ustanowił 106 rekordów świata. 16 czerwca 2004 odbył lot z Pragi do Taszkentu z największym komercyjnym ładunkiem o masie 247 ton. W 2009 samolot przetransportował z Niemiec do Armenii w całości generator do elektrowni, który ważył 189 ton przy wymiarach 16 na 4 m – jest to największy przedmiot przewieziony drogą powietrzną[2][8].
Drugi egzemplarz
[edytuj | edytuj kod]Drugi An-225 został częściowo zbudowany w późnych latach 80. XX w. w ramach Radzieckiego Programu Kosmicznego. Został wyposażony w tylny luk załadunkowy i przeprojektowany ogon z pojedynczym statecznikiem pionowym. Zmiany miały na celu lepsze przystosowanie samolotu do typowych zadań transportowych[9]. W następstwie rozpadu ZSRR w 1991 i przerwaniu Programu Buran, w 1994 nieukończony egzemplarz pozostawiono w magazynie; miał on niedokończone poszycie i szkielet[2].
W 2006 podjęto decyzję o dokończeniu budowy, wykończenie poszycia miało nastąpić około 2008[10], potem się opóźniło. Do sierpnia 2009 prace nie zostały ukończone i dalsze działania w tym kierunku zostały wstrzymane[11][12]. Według doniesień prasowych z maja 2011 roku, dyrektor generalny Antonowa Petro Balabujew oszacował koszt ukończenia drugiego egzemplarza An-225 na przynajmniej 300 milionów USD. Gdyby dysponował rzeczoną kwotą, samolot mógłby zostać przekazany operatorowi w ciągu 3 lat[13]. 30 sierpnia 2016 chiński koncern lotniczy Airspace Industry Corporation of China (AVIC) podpisał z Antonov Corporation umowę, zgodnie z którą ukończona ma być budowa drugiego egzemplarza An-225 i będą produkowane kolejne maszyny podobne do oryginalnego An-225. W przyszłych jednostkach inne mają być silniki; pojawi się też cyfrowa awionika[14].
Zniszczenie jedynego egzemplarza
[edytuj | edytuj kod]Podczas inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 samolot pozostawał w hangarze na lotnisku Hostomel pod Kijowem i został zniszczony w trakcie działań wojennych. Według jednych źródeł samolot został zbombardowany przez wojska rosyjskie[15], według innych uległ zniszczeniu w wyniku ostrzału przeprowadzonego przez ukraińską artylerię (celem miała być znajdująca się nieopodal rosyjska kolumna pojazdów wojsk powietrznodesantowych)[16]. Jeszcze inne źródła wskazują na celowe zniszczenie przy pomocy ładunku wybuchowego[17]. 27 lutego 2022 producent samolotu informował, że nie jest w stanie określić dokładnego stanu technicznego samolotu po ataku, do momentu sprawdzenia Mriji przez rzeczoznawców, o czym miał informować w późniejszym czasie[18]. Poważnie uszkodzony samolot albo jego szczątki były widziane w tle relacji kanału pierwszego rosyjskiej telewizji państwowej z terenu lotniska. 4 marca 2022 w mediach opublikowano filmy i zdjęcia doszczętnie zniszczonego samolotu[19]. Jeszcze w 2022 zapowiedziano budowę nowego egzemplarza, częściowo z wykorzystaniem niektórych części pierwszej z maszyn, ale w miarę upływu czasu i dalszych kalkulacji odbudowa/dokończenie drugiego egzemplarza wydaje się wątpliwe[20][21].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]
Samolot o konstrukcji metalowej, półskorupowej, wykonanej z duraluminium, hermetyzowanej kabinie dla 23-osobowej załogi. Ładownia mieściła do 250 000 kg, a załadunek mógł odbywać się tylko przez wrota przednie po uniesieniu nosa kadłuba. Na grzbiecie znajdowały się dwa wysięgniki i węzły do mocowania ładunku zewnętrznego, pierwotnie przewidziane do mocowania Burana. Podwozie samolotu chowane do kadłuba, 32-kołowe, w układzie trójpodporowym: podwozie główne składało się z dwóch zespołów po siedem dwukołowych goleni po obu stronach kadłuba, podwozie przednie z dwóch dwukołowych goleni.
Wymiary i osiągi
[edytuj | edytuj kod]- Wymiary:
- Rozpiętość: 88,40 m
- Długość: 84,00 m
- Wysokość 18,10 m
- Ładownia wewnętrzna: dł. 43 m, szer. 6,4 m, wys. 4,4 m
- Powierzchnia nośna: 905 m²
- Masa własna: ok. 200 000 kg
- Masa użyteczna (tutaj bez ładunku): ok. 150 000 kg (tylko masa załogi i paliwa).
- Masa ładunku: 250 000 kg
- Masa całkowita: 640 000 kg
- Silniki: 6 silników D-18T o ciągu 229,5 kN każdy
- Osiągi:
- Prędkość maksymalna: 850 km/h
- Prędkość minimalna: 250 km/h
- Prędkość przelotowa: 800 km/h
- Pułap: 10000 m
- Zasięg z ładunkiem 200 000 kg: 4500 km
- Średnie zużycie paliwa: 18 ton na godzinę lotu
Rozwój
[edytuj | edytuj kod]W fazie projektu znajdowały się olbrzymie bagażniki, które miały być mocowane w miejscu, w którym miał znajdować się Buran. Przeznaczone one były do przewozu towarów, które nie mieściły się w ładowni samolotu.
Wizyty w Polsce
[edytuj | edytuj kod]Samolot można było kilkukrotnie oglądać w Polsce. Między innymi 14 sierpnia 2003 r. na lotnisku Poznań-Ławica w Poznaniu, gdy dostarczał elementy linii produkcyjnej (bęben korujący) o masie 128 ton dla fabryki zajmującej się produkcją płyt wiórowych w Szczecinku[22][23], czy 3 marca 2005 r. na lotnisku Katowice-Pyrzowice w Pyrzowicach, skąd zabrał 3 helikoptery Mi-2[24] (na pokładzie miał ich już 5, zabranych wcześniej z Kiszyniowa) do Algierii. 14 kwietnia 2020 r. lądował na Lotnisku imienia F. Chopina w Warszawie[25], dostarczając z Chin materiały medyczne do walki z SARS-CoV-2 w Polsce (m.in. maseczki medyczne). Lotnisko im. F. Chopina w Warszawie prowadziło transmisję na żywo z lądowania, którą oglądało niemal 100 tysięcy widzów[26]. Samolot pięciokrotnie lądował na lotnisku Rzeszów – Jasionka[27].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ An-225 heavy load cargo aircraft, Antonow OKB. [dostęp 2016-12-26].
- ↑ a b c d e Top 10: Die größten Flugzeuge der Welt - Platz 3: Antonow An-225.. www.flugrevue.de. [dostęp 2024-05-07]. (niem.).
- ↑ To już pewne. Nagranie potwierdza, że największy samolot świata został doszczętnie zniszczony [online], Onet Podróże, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-04] (pol.).
- ↑ Był tylko jeden taki olbrzym. Znikome szanse na dokończenie drugiego [online], Onet Premium, 17 lipca 2023 [dostęp 2023-07-17] (pol.).
- ↑ Top 10: Die größten Flugzeuge der Welt - Platz 2: Hughes H-4 Spruce Goose.. www.flugrevue.de. [dostęp 2024-05-07]. (niem.).
- ↑ Riesenflugboot "H-4 Hercules" - Hirngespinst aus Holz.. www.spiegel.de. [dostęp 2024-05-07]. (niem.).
- ↑ Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 23.
- ↑ Odrodzenie latającego giganta. Radzieckie Marzenie za chińskie pieniądze [online], TVN24.pl [dostęp 2020-04-15].
- ↑ Antonov An-225 Mriya Super Heavy Transport Aircraft. aerospace-technology.com. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
- ↑ Antonov An-225 Mriya Aircraft History, Facts and Pictures. Aviationexplorer. [dostęp 2015-06-11].
- ↑ World’s largest aircraft, An-225, emerges to set new lift record. flightglobal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-21)]. Flight International, 17 August 2009.
- ↑ The Mriya 2: Pictures. Buran-energia.com. [dostęp 2015-06-11]. (ang.).
- ↑ $300m needed for completion of An-225 transport, says Antonov CEO. UkrainianJournal.com, 2011-05-12. [dostęp 2015-06-11]. (ang.).
- ↑ An-225 Mrija wraca do gry! Chiny wznowią produkcję największego samolotu świata, „Gadżetomania.pl” [dostęp 2016-11-16].
- ↑ An-225 „Mrija” spłonął. Rosjanie zniszczyli największy samolot świata [online], rp.pl [dostęp 2022-02-27].
- ↑ Był tylko jeden taki olbrzym. Znikome szanse na dokończenie drugiego. Onet, 2023-07-25. [dostęp 2023-08-01].
- ↑ Samolot Mrija mógł zostać uratowany. Aresztowania w Kijowie [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-03-08] (pol.).
- ↑ Update on the information of AN225 Mrija aircraft, [w:] Twitter [online], Antonov Company, 27 lutego 2022.
- ↑ Wrak An-225 Mrija. Oto, co zostało z największego samolotu świata [online], www.rmf24.pl [dostęp 2022-03-04] (pol.).
- ↑ Ukraina. Powstaje nowy największy samolot świata Mrija. Maszyna jest tworzona w utajnionym miejscu [online], polsatnews.pl [dostęp 2022-11-26] (pol.).
- ↑ Darum wird es wohl keine neue Antonow An-225 geben.. www.flugrevue.de. [dostęp 2024-05-07]. (niem.).
- ↑ Mrija w Poznaniu. Petrolot sp. z o.o. [dostęp 2011-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)]. (pol.).
- ↑ Historia – 14 sierpnia 2003 r.. Port Lotniczy Poznań-Ławica. [dostęp 2015-06-11]. (pol.).
- ↑ Onet.pl: Największy samolot świata w Katowicach. Pasazer.com, 2005-03-03. [dostęp 2011-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-15)]. (pol.).
- ↑ Łukasz Majchrzyk, Lądowanie gigantycznego samolotu Antonow An-225 obejrzysz online już 14 kwietnia! [online], mobiRANK.pl, 12 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-14] (pol.).
- ↑ Marcin Walków, Dzisiaj 09:15, 102 798, Największy samolot na świecie wylądował w Warszawie [online], Business Insider, 14 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-14] (pol.).
- ↑ An-225 po raz piąty w Rzeszowie [online], radio.rzeszow.pl, 9 stycznia 2022 [dostęp 2022-11-13] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wyd. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe | |
| Samoloty obserwacyjne rozpoznawcze i dowodzenia | |
| Samoloty szturmowe | |
| Samoloty szkolno-treningowe | |
| Samoloty transportowe i szybowce desantowe | |
| Śmigłowce | |
| Prototypy i konstrukcje doświadczalne |
|
