Eratostenes

Eratostenes

Ἐρατοσθένης

Eratostenes z Cyreny (nowożytna rycina)
Data i miejsce urodzenia	276 p.n.e. Cyrena
Data śmierci	194 p.n.e.

XIX-wieczna rekonstrukcja mapy świata Eratostenesa

Eratostenes (stgr. Ἐρατοσθένης, Eratosthenes; ur. 276 p.n.e. w Cyrenie, zm. 194 p.n.e.) – starogrecki uczony: matematyk, astronom, geodeta i geograf. Jego najważniejsze osiągnięcia to:

• sposób znajdowania liczb pierwszych – sito Eratostenesa;
• wyznaczenie obwodu Ziemi (zob. opis eksperymentu);
• oszacowanie odległości Ziemi od Słońca i Księżyca;
• katalog 675 gwiazd;
• konstrukcja mezolabium.

Twierdził, że płynąc na zachód od Gibraltaru można dotrzeć do Indii. Jako pierwszy zaproponował wprowadzenie roku przestępnego, czyli wydłużonego o jeden dodatkowy dzień w kalendarzu (por. Dekret z Kanopos).

Był również badaczem twórczości Homera – ustalił datę zdobycia Troi na rok 1184 p.n.e., czyli nieodbiegającą od współczesnych szacunków. Poddawał jednak krytyce traktowanie Homera jako źródła wiedzy geograficznej.

Życiorys

W 255 p.n.e. przeniósł się do Aleksandrii. W 236 p.n.e. przejął po Apolloniosie z Rodos zarządzanie tamtejszą biblioteką. W wieku 82 lat, nie mogąc pogodzić się z utratą wzroku, zagłodził się na śmierć.

Dzieła

Najważniejsze z nich to:

• Geographica – trzytomowe dzieło zawierające podstawy geografii matematycznej i geografii fizycznej (zachowane we fragmentach);
• Catasterismi – dzieło astronomiczne;
• Peri komodias – rozprawa o dawnej komedii.

Prace matematyczne Eratostenesa są znane głównie z pism Pappusa z Aleksandrii, zaś jego opisy geograficzne z ksiąg Strabona.

Bibliografia

• Wielka Historia Świata, t. 8, Polskie Media Amer-Com, 2005, s. 188–191, ISBN 83-7425-033-X.

Linki zewnętrzne

• John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Eratostenes w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)